Akciğer veremi Mikobakteriyum tüberkülozis adı verilen basilin akciğerde yaptığı hastalıktır. Dünya nüfusunun yaklaşık üçte birinin enfekte olduğu kabul edilmektedir. Enfekte olanlarda denetim altına alınan basillerin canlı kalmalarına gözükmez tüberküloz enfeksiyonu adı verilir.
Dünyada her yıl 8 milyon insanda aktif hastalık gelişmekte ve 3 milyon hasta ölmektedir. Tüberküloz tedavisi uzun, zor ve pahalıdır; en büyük tehlike ilaçlara direnç gelişmesidir.
Verem akciğer dışında lenf bezleri, böbrekler, üreme organları başta olmak üzere vücudun bütün organlarında hastalık yapabilir. Tüberküloz basillerinin, solunum sırasında ortama karışması ve onları taşıyan uçardamlaların duyarlı bir insan tarafından solunmasıyla yayılır. Çocuklara BCG aşılaması en önemli koruyucu uygulamalardan biridir.
Bazı insanlar tüberküloz basiline doğal direnç gösterirler. Direnç yoksa basiller girdikleri akciğer dokusunda çoğalmaya devam ederler. Önce lenf sistemine oradan kan yoluyla bütün vücuda dağılırlar ve insanın bu basillere karşı gerekli savunma sistemleri yeterli düzeye gelinceye kadar çoğalmaya devam ederler. Savunma sisteminin yeterli düzeye ulaşmasıyla vücuttaki basillerin hastalık yapması büyük oranda engellenir. Bulaşma sonu basillerin çoğalmasını engelleyen, savunma sisteminin gelişmesine kadar geçen döneme birincil enfeksiyon denir.
Bulaşmadan sonra üç olasılık vardır:
1.Basillerin çoğalması tamamen kontrol altına alınır. Bu dönemden sonra etkenin proteinlerine karşı gelişen reaksiyon, tüberkülin deri testi ile saptanabilir. Test aşılananlarda ve hastalığı geçirenlerde de pozitiftir.
2.Başlangıçta çoğalmaları önlenmişken, daha sonra savunma sisteminin yetersiz kalmasıyla, basillerin tekrar çoğalmaya başlamasıyla hastalık gelişebilir.
3.Gelişen savunma sistemine rağmen basiller çoğalmaya devam ederek hastalık yapabilir.
Birincil enfeksiyon dönemi grip benzeri belirtilere neden olur. Ateş, terleme, halsizlik, bitkinlik, iştahsızlık ve öksürük bulunabilir. Genelde 4-6 haftada kaybolur. Bu aşamada anı koymak oldukça zordur.
Akşamları yükselen düşük derecede ateş, ateşin düşük olmasına karşın bol terleme, halsizlik, dermansızlık, iştahsızlık, kilo kaybı, sinsi seyreden öksürük ve balgam gibi bulguların bir ya da bir kaçı 3-4 hafta sürüyorsa verem akla gelmeli olup olmadığı araştırılmalıdır. Kesin tanı için basilin balgam ve diğer örneklerde doğrudan görülmesi ya da değişik kültür teknikleriyle üretilmesi gerekir.
