'Dünyadaki çocukların çalıştırılması olgusunun inatla sürüp gitmesi ve özellikle çok ağır ve kötü, sağlıksız, tehlikeli koşullarda çocuk istihdamı konusu, son yıllarda Cenevre'deki 'Uluslararası Çalışma Örgütü'nün (ILO) çeşitli alanlardaki etkinlikleri çerçevesinde tartışıla gelmiştir. Bu tartışmalardan, çocuk istihdamının kabul edilemez biçiminin yasaklanması için gerek ulusal ve gerekse uluslararası düzeyde ivedilikle ve öncelikle girişimlerde bulunulması sonucuna varılmıştır. Bu amaçla, yapılacak tartışmalara yardımcı olmak üzere 'Uluslararası Çalışma Bürosu' (B.I.T)de iki rapor hazırlanmıştır.' Mektup böyle başlıyordu.
***
Bu haber ve yorumu çok önemsedim. Konu dünya ülkelerinde de bizdeki sorundur aynı zamanda. Birinci raporla birlikte üye ülkelere soru kağıtları da gönderilmiş. Ülkelerin yanıtları ikinci raporda özetlenmişti. ILO tarafından girişilen bu etkinlikler çerçevesinde, bu yıl haziranda başlayan ILO – Konferansı'nın gündemindeki maddelerden birisinde 'çocukların ağır ve kötü koşullar altında çalıştırılmasının önlenmesi' oluşturmuştur. Konferans'ta konunun önemi ve kapsamı derinliğine tartışılarak bir 'Sözleşme' ve 'Tavsiye' taslağı hazırlanacaktır. Gelecek yılın haziran ayında toplanacak Konferans'ta, hazırlanan taslak üzerinde tartışmalar yapılacak 'çok büyük bir olasılıkla, çocukların ağır ve kötü koşullar altında çalıştırılmalarını yasaklayan bir ILO- Sözleşmesi ve Tavsiyesi meydana getirilecektir.' Ne var ki bu sonuca varılması öyle pek de kolay görünmüyor. Dünya üzerine dağılmış 250 milyon çalışan çocuğun böyle bir standardın yapılması ile gelecekleri bir ölçüde güvence altına alınacağı halde aşılması güç engeller karşımıza çıkıyor.
***
Uluslararası Çalışma Örgütü'nün Sekretaryası durumundaki 'Uluslararası Çalışma Bürosu'nun (B.İ.T.) Genel Müdürü Michel Hansenne, söz konusu güçlüğü kabul ederek, 'Elimizdeki tek etkili araç, 'inandırma gücümüzdür' demiştir. Dünyanın dört bir köşesinden 10 bin km. yol yaparak Cenevre'de başlayan ILO-Konferansı'na gelen dünya çocukları delegelerinin kamuoyunda oluşturdukları baskı gücünün önemli etkisinin olacağı umulmaktadır.(MK)
***
Avukat Dostum ve çalışma Ataşemiz Hüseyin Pekin'in 'Biz bu olumlu beklemeye karşılık, Dünya Çocukları Uzun Yürüyüşü'nün düzenleyicilerinden biri olan Kailash Satyartbi öyle pek de iyimser görünmüyor. 'Varsayalım ki, sözleşme yapıldı ve yeterli sayıda üye ülke tarafından da okundu. İş bunla bitmiş olmuyor ki? Bakalım uygulama ne gösterecek' diyordu mektubunda.
İnsan sağlığı ve can güvenliği yönünden elverişle olmayan ağır koşullar altında çocukların çalıştırılması ve sömürülmesi gerçekten tam bir insanlık acısıdır. Biz bir yazımızda, konunun ülkeler bazında derinliklerine inmeyeceğiz. Bunun için vakit hem erkendir ve hem de geçtir. Erkendir; çünkü ILO'nun yapacağı Standard'ın (Sözleşme ve Tavsiye) yapılması ve üye ülkeler tarafından onanması (ratifiye olunması) beklenilecektir, Geçtir, çünkü dünyanın çeşitli bölgelerindeki çocuk istihdamı ve sömürüsü yürekler parçalayıcı boyuttadır.'
'Şu sırada Cenevre'deki 'Uluslararası Çalışma Bürosu'nın (B.İ.T.) giriş katının duvarlarına asılı fotoğraf panolarını seyretmek bile insana derin acı veriyor. Bu panolar genellikle üçüncü dünya ülkelerinden görüntülerdir. Bununla birlikte birinci ve üçüncü dünyanın burada bulunduğu ikinci dünya ülkelerini (ülkemiz dahi maalesef bu gruba giriyor) de temsil etmektedirler. Yürekleri sızlatan acıklı görünümleri gözler önüne serebilmek ve de çevremizdeki örnekleriyle karşılaştırabilmek için aşağıda bu fotoğraf panoların içerikleri sergilenmiştir. Suç işleme meyli ve uyuşturucu alışkanlığı tehlikesi ile karşı karşıya olan 'Sokak Çocukları Laura, 'Çöp yığınında plastik kutular arıyor. Genç erkek çocuklar fırından yeni çıkan kızgın tuğlaları sırtlarında taşıyor' saptaması yapıyordu Pekin Dost.
***
Panoda yer alan görüntüler de şöyle: 'Yetim köylü çocukları bir çiftlik evinin çorak topraklarını kazmaya uğraşırken çocuklar etrafa ağır kokular saçan tabakhanede deri işliyor. Bir çocuk tek başına açık denizde kayıkla balık avlamaya çıkıyor. Kokuşmuş çöp yağını içinden işe yarayan bir şeyler bulmaya çalışan çocuklar; Kibrit imalathanesinde çalışan çocuklar. Bir cam-şişe fabrikasında cam süs boyası imal eden çocuklar. Ağır ve kötü işlerde saatler boyu çalıştırılan çocuklar. 0 çocuklar bir yandan öbür yana dönülemeyen daracık yerde halı dokuyorlar. Siyanürlü çamurdan altın çıkaran çocuklar; Kağıt fabrikasında tehlike saçan makineleri kullanan çocuklar; Alev karşısında çocuklar tarafından yapılan şişe cam imalatı; daracık yerlerde ziynet eşyası işleyen çocuklar. Yüksek fırın cürufundan tuğla imal eden çocuklar görülüyor. Bizde bu konudan filmler çekildiğini de biliyoruz.(MK)
SONUÇ:
0rtak kanımız şu ki, köle benzeri çocuk çalıştırılması insan haklarına tümden aykırı olduğu gibi, çocukları suça, fuhşa, uyuşturucu kullanımına da teşvik etmektedir. Ayrıca çocuklar seks sömürüsüne malzeme yapılmakta, porno filmleri çekiminde kullanılmakta, tehlikeli ve sağlığa zararlı işlerde acımasızca çalıştırılmaktadır. Bizdeki atık toplayıcılar olmasa kentlerin durumun daha da kötüye gittiğinden de kuşkumuz yoktur.
