AB oluşum sürecinden bu yana ciddi krizler yaşamasına karşın bu sıkıntıları hiçbir zaman ‘dış güçlere’ bağlamayan bir anlayışla mücadelesini sürdürüyor. Benzer ekonomik ve siyasi krizler yaşayan bizdeki siyasi iradeler, AB'nin varlığını sürdürmek için projeksiyonlar geliştirme yerine, işi hemen ‘dış güçlere’ bağlıyorlar ve ülkeye olduğu yerde patinaj yaptırıyorlar.
Nitekim, Brexit, göçmenler gibi bir süredir başı ağrıyan AB ekonomik ve siyasi krizden yeniden bir çıkış yolu arayışında. Bu kez eski AB Merkez Bankası (ECB) Başkanı ve bir dönem İtalya Başbakanı Mario Draghi “AB Rekabetçiliğinin Geleceği” konulu bir rapor hazırladı.
Biz de söz konusu raporun AB’nin gelecek görünümü ve yatay kesen politikalarda değişim için getirilen öneri başlıklarını anlatarak devam edelim.
I. AB’nin Rakipleriyle Arasındaki İnovasyon Farkını Kapatması İçin Temel Öneriler
i. Yıkıcı inovasyonlar, start-up’lar ve ölçek büyüten işletmeler için uygun ortam sağlanmalıdır.
ii. Stratejik kararlar almak için gerekli ölçek ve çeşitli uzmanlık setine sahip olması için Avrupa İnovasyon Konseyi’nde reform yapılmalı ve ABD Savunma İleri Araştırma Projeleri Ajansı (DARPA) benzeri kurumlar kurulmalıdır.
iii. Yatırımcılar için teşvikler genişletilmeli ve örneğin sermaye kazançlarının vergilendirilmesinin ertelenmesi ve Solvency II'nin gözden geçirilmesi gibi çözümler değerlendirilmelidir.
iv. Avrupa Yatırım Fonu bütçesi artırılmalı, Avrupa İnovasyon Konseyi ve Avrupa Yatırım Fonu faaliyetlerinin eşgüdümü sağlanarak, kamu-özel fonları harekete geçirilmeli, Avrupa Yatırım Bankası’nın yetki alanı genişletilmeli ve halka arzlara ilişkin düzenlemeler sadeleştirilmelidir.
v. Ufuk Avrupa bütçesi iki katına çıkarılmalıdır.
vi. Dünya lideri araştırma ve teknoloji altyapıları oluşturmak amacıyla AB ve ulusal düzeyde kamu ve özel sektör ortaklığındaki yatırımlar artırılmalıdır. AB GSYH’sının %3’ünün Ar-Ge harcamalarına ayrılması hedefine uyulmalıdır.
vii. Tek Patent Sistemi’ne tüm AB ülkeleri uymalı, 28. Rejim olarak adlandırılan inovasyon şirketlerine AB statüsü tanınmalı, AB geneli ve üye ülkelerde kamu alımları kuralları inovasyon şirketleri yararına gözden geçirilmelidir.
viii. İşgücüne yönelik vergilerde düşük ve orta gelirli çalışanlar için eşgüdümlü yaklaşım izlenerek vergi indirimine gidilmeli ve ayrıca, çalışanların şirketler arası hareketliliğini sınırlayan rekabet politikası önlemleri (rekabeti sınırlandırma, rekabet yasağı anlaşmaları, vb.) gözden geçirilmelidir.
II. Karbonsuzlaşma Çabalarının Rekabetçiliği Güçlendirmesi İçin Temel Öneriler
i. Likit doğal gaz (LNG) tedariki AB düzeyinde yapılmalıdır.
ii. Enerji tedarikinde Avrupa'nın spot piyasa dalgalanmalarına maruz kalma riski sınırlandırılmalı, spot ve türev piyasaları için ortak ticaret kuralları benimsenmeli, spekülatif davranış olasılığı sınırlandırılmalıdır.
iii. Enerji tedariki sözleşmeleri ve fark sözleşmeleri uygulamaları tüm yenilenebilir enerji ve nükleer enerji varlıklarına yaygınlaştırılmalıdır.
iv. Enerji sisteminde verimli dengeyi sağlamak için marjinal fiyatlandırma sistemi kullanılmalıdır.
v. AB genelinde uyumlaşmış azami ek ücret düzeyi benimsenmeli ve enerji vergisi azaltılmalıdır.
vi. İzin süreçleri kısaltılmalı ve dijitalleştirilmeli, izin süreçlerini yöneten işgücü kaynağı artırılmalı, çevre etki değerlendirme süreleri kısaltılmalıdır.
vii. İzin süreçlerinin hızlandırılmasına katkı için Avrupa düzeyinde daimi bir eşgüdüm kurumu olmalı, Avrupa’yı Bağlantılandırma Aracı (Connecting Europe Facility) gibi AB mali araçları desteğiyle bağlantı hatları başta olmak üzere iletim ağlarına odaklanılmalıdır.
viii. Karbon azaltımı zor sanayilere ETS gelirlerinin büyük bir kısmı tahsis edilmeli, Avrupa Hidrojen Bankası tarafından karbon fark sözleşmeleri veya rekabetçi açık artırmalar kaynaklı finansman sağlanmalı, uygulama etkisiz olursa ücretsiz ETS ödeneklerinin aşamalı olarak kaldırılmasının ertelenmesi değerlendirilmelidir.
ix. AB'nin avantajı olan ve büyüme potansiyeli bulunan teknolojilere odaklanılarak, temiz teknoloji üretimi için AB fonları sayıca azaltılıp, başvuru ve devamındaki süreçler sadeleştirilmelidir (fonlar daha odaklı olmalıdır).
x. Belirli ürün ve bileşenlerin yerel üretimi için kamu alımları ve fark sözleşmesi ihalelerinde asgari kota uygulanmalıdır.
xi. Üçüncü ülkelerle “offtake” anlaşmaları yoluyla sanayi ortaklıkları kurulmalıdır.
xii. Üçüncü ülkeler kaynaklı devlet destekli rekabet ile karşı karşıya kalınması halinde ticaret önlemleri uygulanmalıdır.
xiii. Ulaştırma ve otomotiv sektörü için hedefli planlar yürürlüğe konulmalıdır.
Perşembe “Dış Bağlılıkların Yönetilmesi ve Güvenlik” başlığı ile devam edeceğiz…