Eşekler yeryüzünün en güzel gözlü canlılarındandır.
Öyledir de, pek söz edilmez güzel gözlerinden, hakaret için kullanılır adları daha çok…
Sanki bir ressam Chagall'dır o gözlerin ayrımına varan, bir de Cemal Süreya…
Ne der Cemal Süreya?
'Sığınacak yer kalmadı / Chagall'daki eşeğin gözünden başka.' (1)
Bir de Salah Birsel'in 'Eşeğe Övgü' şiiri (2) vardır…
Adının aksine, ironik bir şiirdir o…
'Siz hükmeden ekmeğimize / Tuzumuzu şekerimizi taşıyan / Siz karışıp çorbamıza / Mangalımızda pişen'.
Bu dizelerle başlar…
Zaten söze 'Siz' diye başlanmasındaki ironi surer şiir boyu. 'Siz' diye seslenilen eşekler, 'en beceriklisi'dir hayvanların, 'arabayı yoldan çıkaran'dır.
Şiir şöyle biter:
'Siz pusulamızda ibre / Kandilimizde yağ olan / Siz büyük bildiğimiz / Böbürlendiğimiz / Kızıp ta küfrettiğimiz / Efendimiz / Siz eşek'.
***
1973 yapımı 'Öksüzler' filminde bir sahne vardır.
Bir sıpa açık artırmadadır. Sıtkı Sezgin, gözü koymuş ille de almak istiyordur sıpayı… Karşısındaki Sezer İnanoğlu'na şöyle der:
'Benim olacak fıstık. Bineceğim üstüne. Vuracağım kırbacı, vuracağım kırbacı. Babam çok zengin, çuvalla para verir.'
Ne çok insanın belleğine yer etmiştir bu sahne…
45 yıl sonra, bu yılın Şubat'ında şapka giydirdiği bir sıpayla, bir elinde de kırbacı poz verdi Sıtkı Sezgin. Sarı yelekli, şişko bir çocuk gibi…
'Gibi'si fazla…
Bir çocuktu…
1973'te de, 2018'de de…
***
Sıtkı Sezgin…
O da toplumumuzu güldürenlerdendi… Her ne kadar dramlarda da rol alsa da, komedi filmleriyle anımsanırdı daha çok.
Kimilerinin;'… bu ülkeye zihinsel anlamda yapılmış bir kötülük', '…resmen insanın zekasına hakaret' olarak gördükleri filmlerde yani…
İlginçtir tam da benim böyle düşünenlere tepkimi dile getiren 'Gülmemizden rahatsız olanlar var!' başlıklı köşe yazımı (Başkent Gazetesi, 20 Ağustos) yazdığım gün…
'Ağlayayanların değil, gülenlerin çok olduğu bir ülke olsun Türkiye…
Buna hayır diyecek var mı?' diye sorduğum gün… Uzak bir kentte, Samsun'da son nefesini verdi.
***
Sıtkı Sezgin deyince tanımaz kimse…
'Şişko Nuri' deyin, anımsayıverir herkes…
'Sezercik' filminin 'Şişko Nuri'siydi o!
Yine gülmemizi istemeyenlerden bir güya yazarın 'Halk sanatçıları' diye küçümsediklerinden…
Onu 'On Küçük Şeytan', 'Pamuk Prenses ve Yedi Cüceler', 'Sihirli Cüceler', 'Adile Teyze' gibi filmlerden anımsıyor sinemaseverler.
Canlandırdığı çocuk karakterlerle yer etti belleklerimizde.
Tunç Başaran'ın yönettiği 'Ayşecik ve Sihirli Cüceler Rüyalar Ülkesinde' filminde (1971), Zeynep Değirmencioğlu, Metin Serezli, Süleyman Turan ve Münir Özkul gibi oyuncularla birlikte oynamıştı. L. Frank Baum'un 1939'da sinemaya uyarlanan ünlü romanı 'Oz Büyücüsü'nün yerli uyarlamasıydı film.
Alev Akakar'ın 1982 yapımı 'Adile Teyze' filminde ise Adile Naşit, Şener Şen, Ayşen Gruda, Şemsi İnkaya, Hulusi Kentmen, Halit Akçatepe, Baykal Kent, Yadigar Ejder gibi oyuncularla birlikteydi.
Pansiyon yerine apartman yapmak isteyen müteahhitle mücadeleyi konu ediniyordu film.
***
Yeşilçam filmlerinin vazgeçilmez yüzlerinden olmuştu yıllarca…
Sinemayı bıraktı sonra.
17 Ağustos Gölcük depreminde evini kaybedenlerdendi.
Memleketi Samsun'a dönüp, Huzurevi'ne yerleşmişti. Ancak, çocuklar için tiyatro oyunları oynuyordu…
***
Ölümünden iki hafta kadar önce, Yeşilçam'dan arkadaşlarına sitem ederek, 'Zor günlerimde hep rahmetli Zeki Alasya destek olurdu. Zeki alasya da yok, Yeşilçam'dan hiç kimse beni aramıyor' (3) demişti.
Huzurevi günlerinde belli ki çok yalnızlık çekiyordu. 'Beni arayıp soran var mı?' diye sorarmış hep. 'Yok!' yanıtını alıp üzülürmüş.
Sanırım, üzülmek için sorarmış zaten…
Çünkü, Üzülmek bile arkadaşı olabilir yalnızlığın.
'Beni arayıp soran var mı?' yalnızlığında verdiği son nefes, eşeklerin küfürlerle değil güzel gözleriyle anımsandığı, güleryüzlü bir 'Adile Teyze' pansiyonunu yıkıp apartman (Film 1982'de çekildiği için apartman… Şimdi çekilse, apartman ne ola ki, AVM) yapmak isteyenlerin kazanmadığı, Salah Birsel'in şiirinde ironik olarak kullandığı 'eşeklerin' söz sahibi olmadığı bir dünyada çiçeklere su olur belki!
_________________________
(1) Cemal Süreya, 'Güz Bitiği', Dönemli Yayıncılık, 1 Nisan 1988, İstanbul.
(2) Salah Birsel, 'Köçekçeler', Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 1980, Ankara.
(3) Sözcü Gazetesi'nin internet sitesi, 'Yeşilçam'ın Şişko Nuri'si vefa bekliyor!', Güncelleme: 31 Temmuz 2018.
