Bir önceki yazımızı şöyle noktalamıştık:
'Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın 27 Haziran'da Rusya'ya gönderdiği taziye mesajının ardından Türkiye ile Rusya arasındaki ilişkilerin hızla gelişmesi üzerine, ABD, 15 Temmuz 2016'da yapılan darbe girişimiyle tepkisini bir kez daha gösterdi...
Ancak bu kez istediği sonucu elde edemedi.'
***
FETÖ'cü subayların 15 Temmuz 2016 yılında gerçekleştirdiği darbe girişiminin perde arkasında hala pek çok bilinmeyen şey vardır...
Ancak ABD'nin darbecilere destek verdiği kesin olarak bilinmektedir...
ABD, darbe girişimi boyunca 'bekle-gör politikası' izlemiş, İncirlik üssünü darbecilerin faaliyetlerine açmış, NATO bünyesinde görev yapan darbeci subayları koruma altına almış ve ABD'de yaşayan darbe lideri Fethullah Gülen'i Türkiye'nin tüm iade taleplerine karşın iade etmeyerek faaliyetlerini sürdürmesini sağlamıştır.
***
15 Temmuz darbe girişimi, Türkiye'nin ABD'ye karşı tutumunda değişikliğe yol açmakla kalmamış, Suriye'deki güç dengelerini de değiştirmiştir...
2016 yılı Kasım ayında başkanlık seçimlerini Trump kazanmasının ardından Türkiye'nin Rusya ile kurduğu yakın ilişki nedeniyle gerilen ABD -Türkiye ilişkilerinde bir yumuşama dönemi yaşanmıştır...
Bu değişikliğe bağlı olarak 30 Aralık 2016'da Türkiye, Rusya ve İran'ın garantörlüğü altında Suriye'de ateşkes ilan edilmiş... Ardından Türkiye, Rusya ve İran'ın ortak girişimiyle, 23 Ocak 2017'de Suriyeli muhalifler ve Suriye hükümet yetkilileri Kazakistan'ın Astana (daha sonra Nursultan) kentinde ilk kez bir araya gelerek 'Astana Süreci'ni başlatmışlardır... Astana süreci, ABD'nin Suriye'nin kuzeyinde oluşturduğu PKK/PYD ağırlıklı yönetimin tüm bölgeye egemen olmasını önemli ölçüde engellemiştir.
***
Trump, uluslararası alanda Çin'in ekonomik büyümesinin durdurulması ve Rusya-Çin ittifakını önlemek için Rusya ile ABD arasında yeni bir 'işbirliği' dönemi yaşanmasını savunmaktaydı...
Bu politika, dört yıl boyunca Türkiye'ye ABD'nin şiddetli bir tepkisi olmadan Rusya ile ilişkilerini geliştirme ve bir 'denge politikası' uygulama imkanı sağladı...
AKP iktidarı, bu imkanı yalnızca diplomatik alanda değil, ekonomik ve siyasi alanda da kullandı.
***
AKP iktidarına hem iç hem de dış politikada geniş bir manevra alanı sağlayan 'denge politikası', Rusya'nın bölgedeki hava sahasını açması ve ABD'nin aktif bir şekilde karşı çıkmaması sayesinde Suriye'nin kuzeyinde 'Zeytin Dalı' ve 'Barış Pınarı' adıyla iki başarılı askeri harekat yapılmasını sağladı...
Bu harekatların başarısı sonucunda ABD askeri çevreleri ile petrol ve savaş sanayi 'lordları'nın planladığı 'Kürt koridoru' kesintiye uğratılarak, ABD'nin 'kara gücü' olan PKK/PYD, Türkiye sınırından uzaklaştırıldı...
Yine bu ortamda Türkiye ile Rusya arasında S-400 hava savunma sisteminin satın alınmasını öngören anlaşma imzalandı.
***
Bu anlaşma, ABD'de geleneksel Rusya düşmanlığını devam ettiren çevreler ve NATO ülkeleri tarafından hemen 'eksen kayması' ve 'NATO'dan uzaklaşma' olarak değerlendirildi...
ABD içinde Pentagon'un da desteğini alan Demokrat Parti, Türkiye'nin S-400 almakta ısrar etmesi halinde askeri ve ekonomik yaptırım uygulanması için Trump yönetimine baskı yapmaya başladı...
Buna karşılık, Trump, çeşitli yöntemler kullanarak Türkiye'ye ağır yaptırımlar uygulanmasını önledi.
***
2020 Kasım ayında yapılan başkanlık seçimleri sonrasında Biden'ın işbaşına gelmesinden sonra 'denge politikası'nın uygulanmasını sağlayan koşullar hızla ortadan kalktı... Yaptırımların önü açıldı ve Türk- Amerikan ilişkilerinde yeni bir gerilim dönemi başladı...
Bu gerilimin yalnızca dış politika alanıyla sınırlı kalmayacağı anlaşılıyor...
Biden, henüz başkan seçilmeden önce yaptığı bir konuşmada, Türkiye'de muhalefeti destekleyerek iktidarı değiştirmeye çalışacağını, ama bunu darbe yoluyla değil değil seçimle yapacağını açıklamıştı... Biden'ın Dışişleri Bakanlığı'na atadığı Antony Blinken da, göreve başlar başlamaz ABD'nin geçmişte demokrasi bahanesiyle darbeler yaptığını itiraf ederek şunları söyledi: 'Biz işleri farklı yapacağız... Demokrasiyi, pahalı askeri müdahaleler ya da otoriter rejimleri güç kullanarak devirme girişimleri ile yüceltmeye çalışmayacağız. Bu taktikleri eskiden kullandık, ancak iyi niyete rağmen başarılı olamadık.'
(Devam edecek)
