Yakın zamana kadar korona salgınına karşı mücadelede tek etkili önlem aşıydı...
Aşıyı geliştiren ülke ve şirketler o nedenle buluşlarından fazlasıyla yararlandı...
Aşı fiyatları ile maliyet arasındaki ilişki tartışılırken, talep arzdan fazla olduğu için kimse bu işin üzerinde fazla durmadı.
***
Salgın bu hızla devam ettiği takdirde hiç kuşkusuz, yeni mutasyonlar, ardından yeni aşılar devreye girecek...
Ardından aşı üretiminin çapı genişlerken bir süre sonra özellikle ödeme gücüne sahip gelişmiş ülkelerin pazarları doymaya başlayacak...
Bu da aşı geliştiren şirketlerin küresel ölçekte 'pazar kapma' savaşının hızlanmasına yol açacak.
***
Moderna aşı şirketi ile ilgili bir pazar araştırması, aşı üreticisi firmaların dünya vatandaşlarının sağlığından çok ödeme gücüne sahip ülkelere aşı satışıyla ilgilendiklerini ortaya çıkarmış...
New York Times'ın aşı ticaretini takip eden Airfinity adlı firmanın verilerine dayanarak yaptığı habere göre Moderna aşısını üreten ABD'li ilaç şirketi, ürettiği aşıların büyük bir bölümünü gelişmiş ülkeler pazarında satarken düşük gelirli ülkelere taahhütlerini yerine getirmemekle kalmamış, bu ülkelerden en az üçüne aşıyı daha yüksek fiyattan vermiş...
Kısacası firma, aşı piyasasında ' para peşin' politikası uygulamış!
***
ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi (CDC) eski başkanı Dr. Tom Frieden, ortaya çıkan bu durum üzerine Moderna'yı 'gelirini artırmaktan başka hiçbir sorumluluğu yokmuş gibi davranmakla' suçlamış...
Firma ise üretim kapasitelerinin kısıtlı olduğunu ve ürettikleri tüm aşı dozlarıyla şu an ancak Avrupa'dan daha önce aldıkları siparişleri karşılayabildikleri açıklaması yapmış. Açıklamanın devamında, firmanın 2022'de yoksul ülkelere bir milyar doz aşı sağlayabilmek için üretimini artırmaya yönelik yatırım yaptığı ve Afrika'da bir aşı üretim fabrikası açacağı da belirtilmiş...
Gelişmiş ülkelerde aşı pazarının bir süre sonra doyacağı ve aşı şirketleri arasındaki rekabetin giderek kızışacağı düşünülürse, bu kararın da insan sağlığından çok yeni pazarlar ele geçirme kaygısından kaynaklandığı sonucuna varılabilir!
***
Bu arada, Avrupa pazarına egemen olan Pfizer-BioNTech ve Moderna firmaları da aşılarının fiyatına yüklüce bir zam yapmış...
İngiltere'de yayımlanan Financial Times gazetesinin verdiği bilgiye göre bir doz aşının Avrupa satış fiyatı 15,50 Euro'dan 19,5 Euro'ya fırlamış...
Bu zam, Avrupalı sivil toplum örgütleri tarafından 'tarihteki en ölümcül ilaç vurgunu' girişimi olarak nitelenmiş.
***
Aşı piyasasındaki 'kar kavgası' devam ederken, geçtiğimiz günlerde yayınlanan bir haber pandemi nedeniyle yeni bir 'savaş alanı' daha açılacağını gösterdi...
Hürriyet'ten İsmail Sarı'nın haberine göre koronavirüse karşı, Merck firması tarafından geliştirilen 'Molnupiravir' adlı ilacın Faz-3 çalışmaları belli olmuş...
ABD'de Jackson Laboratuvarı Enstitüsü'nde baş araştırmacı olarak çalışan immünoloji uzmanı Prof. Dr. Derya Unutmaz'ın verdiği bilgilere göre, Faz-3 çalışmalerının ortaya koyduğu sonuçlar, ilacın hastalığa yakalanmış kişilerde ağır hastalığı yüzde 50, ölümleri de 100'e yakın oranda önlediğini gösteriyormuş.
***
Sonuçların belli olmasının ardından ABD hükümeti, ilk parti olarak ilaçtan 1.7 milyon adet sipariş vermiş...
Bu gelişme üzerine Pfizer firması başta olmak üzere diğer önde gelen ilaç şirketleri de bu alandaki çalışmaları hızlandırmış...
Çünkü 'Molnupiravir'in tanesi 700 dolardan satılacakmış.
***
Şimdi burada bir nefes alalım ve hiç kuşkusuz salgına karşı mücadelede önemli rol oynayacak olan bu buluşun mali portesine bir göz atalım...
Londra'daki Harvard Halk Sağlığı Okulu ve King's College Hastanesince yapılan bir ilaç fiyatlandırması analizi, 700 dolardan satılmaya başlanan Molnupiravir'in maliyetinin en fazla 17,74 dolar olabileceğini ortaya koymuş. Bu bilgiye göre ilacın ABD'de acil kullanım izni alarak satışa sunulması durumunda yıl sonuna kadar şirketin elde edeceği kar 7 milyar doları buluyormuş...
Kısacası, sağlık açısından milyonlarca, ekonomik açıdan ise milyarlarca insanı 'berbad' eden bu pandemi, bir avuç şirketi 'abad' etmiş durumda!
