Önceki yazımızda İYİ Parti Genel Başkanı Meral Akşener'in Altılı İttifak'tan ayrılması ve geri dönmek zorunda kalması üzerinde dururken, bu dönüşün seçmen davranışında bir değişimin işareti olduğunu...
Ve bu değişimin ülkemizin geçirdiği sosyo-ekonomik değişimlerin siyaset alanına bir yansıması olarak değerlendirilebileceğini söylemiştik...
Bir örnek olarak da, kendi gözlemlerimizden yola çıkarak bir Anadolu kenti olan Sivas'ın yaşadığı değişimden bazı örnekler vermiştik.
***
Sivas, tipik bir Orta Anadolu kenti olması açısından önemlidir...
Yüzlerce yıl boyunca fazla değişmeden kaldıktan sonra son 50 yılda hızlı bir değişim-dönüşüm yaşamıştır...
Ancak bu değişim, belki de çok kısa bir zaman dilimine sığdığı için toplumsal davranış ve kültürel kalıpları üzerinde fazla etkili olamamıştır.
***
Ne var ki, bunu söylemek, toplumda hiçbir değişimin olmadığı anlamına gelmiyor...
Bizim çocukluğumuzun kağnı, kara saban, döven gibi üretim araçları artık müzelerde sergileniyor...
Tek banttan yayın yapan 'Ankara Radyosu' ve iki gün sonra şehre ulaşan günlük gazeteler yerlerini bilgisayar özellikleri taşıyan cep telefonlarına bırakmış durumda...
Teknoloji ve iletişim araçlarının gelişmesi, insanların binlerce yıl boyunca şekillenmiş ve çocukluklarından başlayarak zihinlerine egemen olmuş alışkanlıklarını, düşünme kalıplarını zaman içinde 'aşındırıyor'.
***
Teknolojik gelişmenin, orta çağın etkileri altında şekillenmiş yaşam biçimi ve kültürlerde yarattığı değişim 'mekanik' bir olay değil...
İnsan zihni kimi zaman değişimler karşısında sabandan ve kağnıdan daha fazla direniyor; ama sonunda bir şekilde değişmek zorunda kalıyor...
Bu değişim, doğası gereği yeni kuşaklarda başlıyor ve zaman içinde etkisini gösteriyor.
***
Akşener'in istifası ve geri dönüşü olayını ele alalım...
Böyle bir olay bundan 50-60 yıl önce olsaydı, İYİ Parti'nin liderinin tavrı 'töre gereği' sorgulanamazdı...
Zaten o zaman kimse MHP gibi muhafazakar ve otoriter bir partide muhalefet yaparak İYİ Parti gibi bir partiyi kuramazdı. Kursa bile o partinin tabanında partinin dışından gelen tepki ile birleşen bu tür bir tepki ortaya çıkmazdı.
***
Diyeceksiniz ki, 'Şimdi de bunlar olmuyor mu?'..
İşin püf noktası da bu...
Eski kültür kalıpları ve davranışlar değişime uğrarken 'eski' ile 'yeni' bir arada var olabiliyor.
***
Kamuoyu anketleri de, yaşanan gelişmelerin özellikle genç kuşaklarda daha hızlı bir değişime yol açtığını, 'sosyal medya' olayının insanların toplumsal tepkilerini hızlandırdığını ve açığa çıkardığını gösteriyor...
Ama bunlar olurken, bazı toplum kesimleri bu tür değişimlere karşı direncini kimi zaman artırarak sürdürmeye devam ediyor.
***
Meral Akşener'in Altılı İttifak masasını terk etmesinden hemen sonra yapılan bir anket, seçmen davranışlarını bu açıdan analiz ediyor...
TEAM araştırma şirketi tarafından yapılan ankete göre 2019'da İYİ Partili seçmenlerin yüzde 39'unun MHP kökenli ailelerden gelirken, bu oran 2022'de yüzde 26'ya düşmüş...
2018'de İYİ Partiye oy veren seçmenlerin yüzde 11,9'unun oyu CHP'ye kayarken, MHP'ye kayan oyların oranı yüzde 0,7'de kalmış...
Bu oran HDP'ye kayanların oranı ile aynı.
***
Aynı araştırma şirketinin 2020'de yaptığı Seçmen Eğilimleri Araştırmasında, AKP ile ilgili olarak da şu sonuca varılıyor:
'AK Parti erkeklerden daha çok kadınlardan, gençlerden çok orta yaş ve üzerinden, yüksek eğitimlilerden daha çok az ve orta eğitimlilerden, yüksek gelirlilerden daha çok az ve orta gelirlilerden destek alan bir parti hüviyetinde. Belirgin bir biçimde ev kadınlarından çok, yine belirgin bir biçimde öğrencilerden ve işsizlerden az destek alması da AK Parti'nin önemli hüviyet bilgileri arasında. Bu resim, AK Parti'nin 2015 öncesindeki hüviyetinden az da olsa farklılaştığını gösteriyor. Bugün AK Parti gençlerden, işsizlerden ve esnaftan geçmişe göre daha az destek gören bir parti hüviyetinde.'
***
Sonuç: İYİ Parti'nin yeniden Masa'ya dönmesine yol açan tepki, 'değişim' isteğinin gücünü ortaya koymuş bulunuyor. Bu olay, yalnızca Altılı İttifak'ı güçlendirmekle kalmamış, ülkemizde demokrasinin gelişip güçlenmesi için mücadele edenlere de umut vermiştir.
(Bitti)
