İktidar, geniş toplum kesimlerinin gözünü ve kulağını diktiği 3 Temmuz’da açıklanacak 6 aylık enflasyon açıklandıktan sonra nasıl davranacağı konusunda ciddi kararsız durumda iken, gelecek tepkilerin stresini iliklerine kadar yaşıyor. Temmuz ayı yaklaşırken “Kök maaş artacak mı?”, “Memur emeklilerinin artışı, SSK emeklisinin altında kaldı, onlara ne yapılacak?”, “Asgari ücret artacak mı?” soruları yanıt bekliyor.
Hakikaten memur emeklileri ile SSK emeklilerinin maaş artışlarını geçen iki dönem eşitleyen iktidar, temmuz ayında ne yapacak? Hatırlanacağı üzere, 2023 yılı enflasyon rakamıyla memur ve emeklilerin maaş artış oranı 2024’e yüzde 15 toplu sözleşme zammı dahil yüzde 49.25 oranında artmıştı. 2024 Ocak ayında SSK ve Bağkur emeklisinin zam oranı son 6 aylık enflasyon oranı olan yüzde 37.57’de kalmıştı. Aradaki yaklaşık 12 puanlık zam farkı yasayla kapatılmıştı. Böylece memurlar ile SSK ve Bağkur’lular dahil tüm emeklilerin maaşındaki artış yüzde 49.25 olmuştu.
SGK sistemini son EYT ile iyice içinden çıkılmaz hale getiren iktidar, şimdi temmuzda ciddi kararlarla karşı karşıya kalınacak.
“Kök maaş artacak mı?” sorusuna şöyle cevap verelim. Hatırlanacağı üzere, en düşük emekli maaşı 1 Ocak itibarıyla 7 bin 500 liradan 10 bin liraya yükseltilmişti. Dolayısıyla artış oranı da 2024 yılının ilk 6 ayındaki enflasyon oranında olacak. 3 haziranda yılın 5 aylık enflasyon oranı yüzde 22,72 oldu. 3 temmuzda da haziran enflasyon oranı belli olduktan sonra yılın ilk yarısında memur, SSK ve Bağ-Kur emeklisine ne artış verileceği netleşecek.
Burada şöyle bir anketi de değerlendirme dışı bırakmadan açalım. Merkez Bankası’nın piyasa katılımcıları ile yaptığı ankette haziran enflasyonu yüzde 2,56 olarak öngörülüyor. (Benim haziran ayı beklentim ise 2.75-2.87 arasında olacağı yönünde. O zaman ilk 6 aylık enflasyon yüzde 26.09 ve üzeri demektir.) Haziran ayında bu rakam olursa, 2024’ün ilk yarısında yapılacak enflasyon artış oranı yüzde 25.86 olacak. İşte burada hükümet kritik bir karar verecek.
10 bin lira maaş alan emeklilerin kök maaşları artacak mı? Eğer artarsa 10 bin olan maaş, 12 bin 585 lira olacak. Ancak kök maaşlar artırılmazsa 8 bin lira altında alanların maaşı söz konusu bu artışla 10 bin lira olarak devam edecek. Eğer maaş 8 bin 100 liraysa bu kişinin alacağı yaklaşık maaş 10 bin 195 liraya çıkacak.
“Memur emekli artışları SSK emeklisinin altında kalıyor” o zaman burada da bir denge gerekecek. Çünkü memur ve memur emeklisinin alacağı zamda toplu sözleşme hükümleri uygulanıyor. İki yılda bir yapılan toplu sözleşmenin sonuncusu 2023 ağustosta imzalanmıştı. 2024 yılında memur maaşları ve memur emeklilerinin aylıklarına yapılacak zam belliydi.
Buna göre 2024 ilk 6 ayda yüzde 15, ikinci 6 ayda yüzde 10, 2025'in ilk 6 ayında yüzde 6 ve ikinci 6 ayında yüzde 5 oranında zam uygulanacak. Eğer haziran enflasyonu MB’nin anketi gibi yüzde 2,56 olursa, 6 aylık dönemin enflasyon farkı yüzde 9,45 olacak. Bu hesaplamalar doğrultusunda yüzde 9,45 enflasyon farkı, 2024’ün ikinci 6 aylık yüzde 10’luk toplu sözleşme zammıyla temmuzda memur ve memur emeklisinin alacağı zam yüzde 20,4’e çıkacak.
2024 ilk 6 aylık dönemin enflasyonu yüzde 25,86 oluşursa, memur emeklisi ile SSK ve Bağ-Kur emeklisi arasında yüzde 5 üzerinde bir fark oluşacak. Gelecek artış SSK ve Bağ-kur emeklileri lehine olacak. İşte hükümetin, 2024 ocak ayında SSK ve Bağ-Kur emekli maaş zammı düşük kalınca ilave artışla memur emeklisinin artışına eşitlemenin benzerinin şimdi de yapıp yapmayacağı önemli olacak.
Asgari ücret artacak mı?
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan, asgari ücret zammıyla ilgili yöneltilen sorulara ekonomik verilerin iyi gittiğini vurgulayarak “Aralık ayındaki düşüncemiz neyse aynı şekilde devam ediyor. Enflasyonla ilgili verilerimiz oldukça güzel geliyor. Hiçbir ara zam gündemimizde yok” dedi. Ama Kurban Bayramı öncesi bu hafta Cumhurbaşkanı Erdoğan ile CHP Genel Başkanı Özgür Özel’in buluşması bekleniyor. Ayrıca, 26 Mayıs tarihinde emekli mitingi yapan CHP haziran ayı sonunda ise Kocaeli’nde emek mitingi yapmaya hazırlanıyor. Asgari ücrete temmuzda zam olmayacağını dile getiren hükümet, bu mitingin yaratacağı baskıyı da görüp bakalım temmuz ayında ne yapacak?
