Son yazımızda dile getirdiğimiz tekstil sektörünün maliyetlerin yüksekliğinden dolayı Mısır’a gitmesini AK Partili kurmaylarla da değerlendirdik.
Kurmaylar, sektörün yönünü Mısır’a çevirdiği yönündeki iddiaların doğru olmadığını belirtti. Mısır’da toplam yatırımın en büyük kısmını bir milyar dolarla çelik endüstrisi oluşturduğunu kaydeden kurmaylar, “Ancak tekstil sektörü şu yönüyle sıkıntıda; Bangaldeş, Etiyopya, Vietnam ve Kamboçya gibi ülkeler Çin’in 30 yıl önceki haline döndü. Oradaki ücretler 50 dolar. Bizde ise 1000 dolar. Bizde emek yoğun işlerde hızlı bir geçiş oldu. Bu geçişe uyum sağlamada zorlandık. Şimdi onun zararlarını görüyoruz. Onun etkilerini azaltmanın yöntemini bulmamız lazım” değerlendirmesi yaptılar.
Geçmiş 50 yılda tekstil ve konfeksiyon ürünlerinde Avrupa ülkelerinin bir numara olduğuna da vurgu yapan kurmaylar, “Şimdi Avrupa’da üretim yok. Avrupa gidiyor, Kamboçya’da üretim yapıyor. Ülkesindeki ürünlerin üzerinde de ‘Made İn Kamboçya’, ‘Made İn Vietnam’ yazıyor. Adidas ve benzeri ürünleri baktığınızda görürsünüz. Hiçbirinin üzerinde ‘Made İn Germany’ ya da Made İn USA’ yok. Onlar hızla kendi ülkelerinde maliyetlerin arttığını fark edince özellikle işçilik maliyetlerinin düşük olduğu ülkelerde üretime geçtiler. Biz emek-yoğun işlerde hızlı geçişi bertaraf edemediğimiz için bugünkü krizi yaşıyoruz” yorumunda bulundular.
Tekstil sektörünün içerisine düştüğü sıkıntının giderilmesine yönelik başka desteklemeler yapılabilir mi sorumuza ise kurmaylar, imalat sanayinin emek yoğun sektörlerinde iş gücünün korunmasına katkı sağlamak amacıyla KOSGEB’in bu yılın başında devreye aldığı, “İstihdamı Koruma Destek Programı” uygulamasında işçi başına verilen 2 bin 500 TL desteklemeyi hatırlattılar.
Kurmaylar ayrıca, sadece tekstil sektörünün değil, mobilya sektörünün de desteklenmesi ihtiyacının olduğuna vurgu yaptılar.
Gözler şimdi ekonomi kurmayları tarafından tekstil ve mobilya gibi sektörlerde yaşanan sıkıntının işyerlerinin göç ve işçi çıkarmalara yansımadan desteklemelerin artırılmasına çevrildi.
Bu arada KOSGEB’in destek programında; NACE kodu; Kısım C- İmalat başlığı altında; Tekstil Ürünlerinin İmalatı, Giyim Eşyalarının İmalatı, Deri ve İlgili Ürünlerin İmalatı, Mobilya İmalatı, 32.99.02- Kot vb. baskı düğmeleri, çıtçıtlar, düğmeler, fermuarlar vb. imalatı (düğme formları ve fermuar parçaları dahil) olan KOBİ’ler destekten yararlanıyor.
Bu sektörlerde faaliyet gösteren işletmelere 2024 yılının son üç ayına ait aylık ortalama çalışan SGK prim gün sayısını 2025 yılında koruması durumunda çalışan başına aylık 2 bin 500 TL geri ödemesiz olarak performans desteği veriliyor. Program süresi 12 ay olarak planlandı. 249 çalışanı olan bir işletme için desteğin üst limiti 7.47 milyon TL olarak belirlendi.
Bu arada kurmaylar, tekstil sektörüne yönelik başlıca devlet destekleri arasında, sanayi ve teknoloji bakanlığının tasarım ve ar-ge geliştirme merkezi desteği kapsamında buradaki işçilere gelir vergisi stopaj desteği, SGK işveren hissesi yüzde 50’sinin karşılanması desteği, damga vergisi istisnası ve yurtdışından getirilen mallara gümrük vergisi muafiyeti desteği olduğunu hatırlattılar. İhracat teşvikleri kapsamında da pazara giriş maliyetlerinin yüzde 50’sinin, yurtdışı katılım fuar masraflarının yüzde 50-70’inin, yurtdışı ofis kiralama giderlerinin ve yurtdışı marka tescil masraflarının karşılanması desteği verildiğini kaydettiler. KOSGEB tarafından geri ödemesiz 2 milyon liraya kadar hibe desteği, 20 milyon liraya kadar kapasite geliştirme desteğinin olduğunu hatırlatan kurmaylar, bölgesel teşvik desteklemeleri yapıldığını da vurguladılar.
Türkiye'deki iller, sosyo-ekonomik gelişmişlik seviyelerine göre 6 farklı teşvik bölgesine ayrılmış durumda. Bu kapsamda 6. Bölge en yüksek teşvik oranlarına sahipken, 1. Bölge en düşük oranlara sahip. 1 ve 6. bölgedeki tekstil sektörü teşvikleri unsuları ise şöyle yapılıyor:
Gümrük vergisi ve damga vergisi muafiyeti ve yatırım yeri tahsisi bütün bölgelerde aynen var. Vergi indirimleri yüzde 15-50 arasında bölgelere göre değişiyor. SGK işveren desteği 2-10 yıl arasında bölgelere göre veriliyor. TL bazlı faiz ve kar payı desteği 1 ve 2. Bölgelerde yok diğer bölgelerde 3-7 puan arasında uygulanıyor. Döviz bazlı faiz ve kar payı desteği ise 1 ve 2. Bölgelerde yok, diğer bölgelerde 1-2 puan arası uygulanıyor.
