Son yazımızda bankaların ‘yüksek mevduat faizinde’ oynadığı kalem oyunlarını anlatmıştık. Yüzde 47 söylenen yüksek mevduat faizinde yatırılacak paranın yüzde 10’luk kısmını vadesiz mevduatta tutma şartı ile banka vereceğini taahhüt ettiği faiz oranının yüzde 42.3’lere düşürdüğünü örneklerle ortaya koymuştuk.
Ancak bankların kalem oyunlarıyla vatandaşı neden yanılttığını araştırınca, Merkez Bankası’nın koyduğu kriterleri tutturmak için bu taktiğe yöneldikleri ortaya çıktı.
Yani bankalar Merkez Bankası’nda tutmaları gereken mevduatın yüzde 60’lık kısmının Türk Lirası cinsinden olması şartı nedeniyle vatandaşa yüksek mevduat faiz vereceği söylemine sığınmış.
Merkez Bankası makroihtiyati tedbirler kapsamında bankalara uygulanan TL mevduat hedeflerinde gerçek kişi TL mevduat payı yüzde 60’ın altında olan bankalar için hedef oranları yükseltiyormuş. TL mevduat payı yüzde 60-65 arasında olan bankalara aylık 0,4 puan artış hedefi getirilmiş. Yine bir aydan uzun vadelerde değişken faizli TL mevduat hesabı açılabilmesi imkanı getirilmiş.
Bankalar yiyecekleri ceza korkusu yüzünden faiz oranlarında ‘mış’ gibi yaparak artırma yolu ile vatandaşı çekmeye çalışıyorlarmış yani.
Sektör temsilcileri her ayın sonu bankaların TL mevduat oranlarının hesaplandığını ve Merkez Bankası’na ilettiklerini belirtirken, bu oranları karşılayamayan bankalara ceza uygulandığını kaydettiler.
Bu nedenle gerçek kişi TL mevduat oranı yüzde 60’ın altında kalan bankalar, ceza ödememek için yoğun şekilde mevduat toplamaya çalışıyormuş. Bu durum, küçük büyük özel kamu bütün bankaları harekete geçirmiş. Bunun için de Merkez Bankası’nın belirlediği politika faizinin üzerinde faiz oranları belirlenmeye başlanmış.
Durum böyle olunca bankalar birbirlerinin müşterisi kapma yarışına girmiş. Sektörde vatandaşlara yüklü mevduatları için sadece 0,5 puanlık daha yüksek faiz verilerek bir bankadan diğerine geçirmeye çalıştıkları dile getiriliyor.
Peki müşteriyi bulamayan bankalar 0,4 puanlık cezaya girmemek için ne yapıyor biliyor musunuz?
Gerçek kişi TL mevduat oranını tutturmak için kredi kullandırma yoluna gidilmesi bir taktikmiş. Bu kredilerin hesap gününe kadar mevduatta kalması sağlanıyormuş.
Bir başka yöntem ise…
Mevduat çekemeyen, kredi kullandırmayan bankalar bir de Merkez Bankası’nda tuttukları döviz varlıklarının bozdurulması yoluna başvuruyorlarmış.
Basına da yansıyan bir konu olduğu için burada anlatmamızda bir sıkıntı olmaz.
TL mevduat oranı yüzde 56 seviyesinde olan bir bankanın hedefi yakalayamadığı için 1 milyar lirayı aşan ceza ödemek zorunda kalacağı sektörde konuşulan bir konu. Bu nedenle söz konusu bankanın son günlerde daha da agresif şekilde mevduat toplamaya çalıştığı ifade ediliyor.
Anlayacağınız Merkez Bankası bankaları, onlar da vatandaşı…
