Çoğu zaman tek tipleşmenin yani homojen bir ulus anlayışının ulusun başarısı için en kilit faktör olduğuna inanılır veya sağ popülist söylem bunu böyle ifade etmeyi tercih eder. Bu homojenlik kimi zaman asimilasyon ile gerçekleştirilmek istenirken kimi zamansa doğrudan somut bir şekilde soykırım, sürgün, fişleme ile gerçekleşir. Tüm milliyetçilik anlayışları kötü veya zararlı mıdır? Kapsayıcı milliyetçilik mümkün müdür?
Öncelikle milliyetçilik nedir? Kesinlikle tek bir şey değildir. Bir tek bu insanlar mı ülkelerini seviyor? Milliyetçilere göre ne yazık ki böyle ve bu davranış kalıpları ideolojiyi pejoratif bir perspektife çekmekten başka bir işe yaramıyor. Peki milliyetçiler tek bir vücut mudur? Kategorize etmede bu hata genellikle yapılır, tek bir reflekse sahip kitle olarak anılırlar, peki gerçekte böyle midir? Özellikle Saraçhane eylemlerinden sonra ise Türkiye gençlerdeki Türkçü ideolojiyle tamamen tanışmış oldu ve bu kategoriler kendi içerisinde bölündü ama bence halen yeterince anlaşılmadı. Milliyetçilik bana göre oldukça kişi temellidir, tıpkı diğer ideolojiler gibi.
Yani milliyetçilik ırkçılık da olabilir vatanseverlik de. Milliyetçilerin çok sevdiği bir kelime olan “bölücülük” ile de eşleşebilir, kapsayıcılık ile de. Neden bölücülük diye güçlü bir kelimeyi kullandım öncelikle bununla başlayalım, milliyetçilik bir aidiyettir. Bu aidiyet duygusu ister istemez kendi ötekisini yaratır. Bu sebepten öncelikli soru bence şu olmalı: Bu aidiyetin kapsayıcılığı nedir?
Bir diğer yandan etnik bir hiyerarşi milliyetçi ideoloji tarafından yaratılır. Başka entnisiteler de gerçekten etnik bir Türk kadar Türk olabilirler mi yoksa hep içimizde bir soru işareti ve bir noktadan sonra güvenilmeyecek bireyler midir azınlıklar? Veya bu kapsayıcılık illa Türkleşmekten mi geçmelidir? Bu ülkenin insanını geldiği kökten ayırmadan da sevmek mümkün müdür? Değilse pratikte istenilen şey yapıcılıktan uzaktır ve milliyetçiliğin beyan ettiği “vatanseverliği” sunamaz. Yani bütünleştirmeyi başaramayan her ideoloji aslında kutuplaşmaya hizmet eder, üstelik sizin için bu birleştiricilik olsa bile…