“Çok uzun zaman önceydi bir öğrencim televizyon izlerken çocuk ağlıyorsa mendil bulup çocuğun gözyaşlarını silmeye çalışırdı.” Öğrencim, empati kuruyor, duyguyu fark edip rahatsız oluyor, mendil bulup çocuğun gözyaşlarını silmeye çalışıyor, doğrudan bir duygusal iletişim ve destek sağlamak için eyleme geçiyor. Bu eylem, başkalarının duygusal ihtiyaçlarına karşı duyarlılığın ve onlara yardımcı olma arzusunun bir ifadesidir. Öğrencinin, gördüğü bir durumu anlamanın ötesinde harekete geçmesi, duygusal zekasını aktif bir şekilde kullanıldığının göstergesidir.
O zaman nedir bu “Duygusal Zekâ” gelin bugün bunu konuşalım. Duygusal zekâ, bireyin kendi duygularını anlama ve yönetme ve başkalarının duygularını anlama yeteneğidir. Duygusal zekanın gelişimi, özellikle ilk yıllarda, sağlıklı sosyal ilişkiler ve psikolojik dayanıklılık oluşturma açısından çok önemlidir. Türkiye'de çocukların duygusal zekâ gelişimini desteklemenin farklı yolları vardır.
İlk olarak, ebeveynlerin çocuklarına duygularını ifade etmeleri için fırsat vermeleri önemlidir. Çocuklar, ebeveynlerinin duygusal tepkilerini gözlemleyerek duyguları anlamaya başlarlar. Ebeveynlerin çocuklarına duygularını nasıl ifade edeceklerini öğretmeleri ve bu süreçte açık iletişim kurmaları gerekir. Örneğin, 'Bugün işte bir sorun yaşadığım için çok üzgünüm' gibi ifadeler çocukların duygu kavramını öğrenmelerine yardımcı olur (Aksan ve Tatar, 2020).
Çocukların duygusal zekâlarının gelişiminde rol oynayan bir diğer alan ise sosyal etkileşimdir. Oyunlar ve grup aktiviteleri çocukların sosyal becerilerinin ve empatilerinin gelişmesine katkıda bulunur. Türkiye'deki çocuk etkinlikleri ve sosyal projeler, çocukların farklı yaş gruplarından insanlarla etkileşime girerek duygusal zekâlarını geliştirmelerine yardımcı olmaktadır (Çalışkan, 2021).
Çocukların duygusal dünyasını genişletmenin bir diğer önemli yolu da hikâye anlatıcılığı ve resimli hikâye anlatıcılığı gibi edebi faaliyetlerdir. Bir hikayedeki karakterlerin duygusal deneyimleriyle empati kurmak, çocukların başkalarının duygularını anlama becerilerini geliştirmelerine yardımcı olur. Çocukların yaşlarına uygun hikâyeler seçmek ve bu hikâyelerdeki duygusal durumları tartışmak, çocukların duygusal zekâlarının gelişiminde önemli bir rol oynamaktadır (Öztürk, 2019).
Ayrıca, duygusal zekâ eğitim programları, çocukların duygusal zekâ gelişimini desteklemek için önemli bir kaynaktır. Türkiye'deki bazı eğitim projeleri, öğretmenlere ve ebeveynlere çocuklara duygusal zekâ eğitimi vermeleri için eğitim sağlamaktadır (Yıldız, 2022). Bu tür projelerde çocuklar duygusal zekâlarını nasıl geliştireceklerini öğrenebilmektedir.
Kıymetli okurlar, çocukların duygusal zekâlarının gelişimi, sağlıklı kişisel ve sosyal ilişkiler için temel bir beceridir. Çocukların duygusal zekâ gelişimini aile, sosyal etkileşim, edebi faaliyetler ve eğitim programları aracılığıyla desteklemenin birçok yolu vardır. Bu yöntemlerin uygulanması çocukların duygusal ve sosyal becerilerini güçlendirecek ve yaşamları boyunca sağlıklı ilişkiler kurmalarına katkıda bulunacaktır
Aksan, F., & Tatar, S. (2020). Çocukların Duygusal Gelişimi Üzerine Gözlemler. Eğitim Araştırmaları Dergisi.
Çalışkan, H. (2021). Sosyal Etkileşimlerin Çocuk Duygusal Zekasına Etkisi. Türkiye Çocuk Araştırmaları
Öztürk, M. (2019). Hikaye Anlatımının Çocukların Duygu Gelişimindeki Rolü. Çocuk Edebiyatı Dergisi.
Yıldız, R. (2022). Duygusal Zeka Eğitimi ve Uygulamaları. Eğitim ve Bilim Dergisi.
