Ankara'da 7 üzeri deprem üretme potansiyeline sahip faylar var

Gazi Üniversitesi Deprem Araştırma Merkezi Kurucu Başkanı, Jeoloji Mühendisi Prof. Dr. Süleyman Pampal, Ankara’nın dört tarafında yıkıcı deprem üretme potansiyeli olan fayların varlığını belirterek 7 ve üzerinde deprem riskine dikkat çekti.
Ankara deprem riski açısından çokta telaffuz edilen şehirlerden biri değil. Hatta Başkent, deprem konusunda güvenli liman olarak bile gosterilir. Öyle ki 6 Şubat Kahramanmaraş merkezli depremlerden sonra 2.5 milyona yakın kişi Ankara'ya yerleşmiş bulunmakta. Ancak Ankara için deprem riski yok demek yanlış.

Ankara, deprem riski bakımından üçüncü derece riskli iller arasında yer alıyor. Konumu nedeniyle kuzeyden Kuzey Anadolu Fay Sistemi, güney doğudan Keskin fayı, güneyden Tuz Gölü Fay Zonu, doğudan Ezinepazarı fayı ve güney batıdan Eskişehir Fay zonu tarafından çevrelenmiş durumda. Uzmanlara göre belirtilen faylar, aktif olup yıkıcı ve büyük depremler üretme potansiyeline sahip.
Gazi Üniversitesi Deprem Araştırma Merkezi Kurucu Başkanı, Jeoloji Mühendisi Prof. Dr. Süleyman Pampal, Ankara’nın dört tarafında yıkıcı deprem üretme potansiyeli olan fayların varlığına dikkat çekiyor. 7 ve üzerinde deprem riskine vurgu yaparak Ankara’nın da kentsel dönüşüm yasası uygulamalarının hızlandırılmasına ihtiyacı olduğunu söylüyor.
Gazi Üniversitesi Deprem Araştırma Merkezi Kurucu Başkanı Prof. Dr. Süleyman Pampal, www.baskentgazete.com.tr Sorumlu Yazı İşleri Müdürü Nursel Dilek Manavbaşı'nın sorularını yanıtladı.

-Ankara'nın depremselliği ne durumda?
Ankara 'nın depremselliği ile ilgili çalışmalarımız var. Yani daha önce yayınlandı. Ankara 'nın çevresinde 50 -80 kilometre mesafede 7 üzeri deprem üretecek faylar malum. Yani Kuzey'de, Kuzey Anadolu fayı, Gerede civarında 1944'te olan deprem Ankara'da 300 küsur can kaybına yol açmış. Onun dışında Tuzgülü fayı var Haymana'ya kadar geliyor. Niğde Aksaray Şereflikoçhisar üzerinde aktif bir fay var. Bunların 7 ve üzeri deprem üretme potansiye var.

-Yani Ankara'nin da deprem riski yüksek...
Tabii. Onun dışında Eskişehir İnönü fay zonu var. Yine yaklaşık 70 kilometre mesafeden geçiyor. Akpınar fayı, Keskin depreminde 6.8 'lik deprem üretmiş. Bunlar Ankara 'nın yakın çevresinden geçen ve Ankara'da hasar yapıcı deprem üretme potansiyeli olan faylar. Tarihsel dönemde de bunu yaşamışız zaten.

Ankara'da en yıkıcı deprem ne zaman olmuş hocam?
Ankara 'nın içinde o büyüklükte deprem üretecek fay yok. Şöyle diyeyim bu yakın çevre fayda 50 -80 kilometre 4 tarafta bu türden deprem üretmiş faylar var. 1938 Keskin deprem üretmiş 6.8 büyüklüğünde. 1944 7.4 büyüklüğünde, Gerede depremi. Bunlar yakın tarihsel geçmişte, Ankara 'yı doğrudan etkilemiş can kaybına yol açmış, hasar yapmış. Mesela 1668'de Kuzey Anadolu Fay 'ının kırılmasıyla oluşan büyük Anadolu depremi var. Bolu-Erzincan arasının kırıldığı varsayılıyor. Mısır'dan ve Balkanlardan hissedilen büyük bir deprem. Bu depremde Ankara'da çok ciddi hasar olmuş can kayıpları olmuş. O zaman küçük düşük nüfuslu sayılabilecek bir yerleşim alanı iken tamamen boşaltılmış yani. Avrupa'da gazetelere konu olmuş. Ancak Ankara 'nın içinden geçen ve Ankara'da hasar yapma özelliğine sahip çok sayıda fay var.

Bunlar hangi faylar?
Gölbaşı fay zonu, Çubuk, Zirboğazı, Mürted, Çeltikçi fayı, Dodurga Fayı, kuzeyde bunlardan bazıları. Bunlar da 5 -6 büyüklüğüne kadar deprem üretme potansiyeli olan faylar.

-İstanbul depremini sürekli konuşuyoruz ama Ankara'yla yani 7'nin üzerinde bir deprem hiç gündeme gelmiyor. Neden?

30-40 senedir bunları gündeme getiriyorum . Dediğim gibi çok sayıda da yayınımız var. Kitap olarak da bastık yani Ankara 'nın deprem tehlikesini risklerini.

"ANKARA DEPREME HAZIRLIKLI DEĞİL"
-Ankara'nın yapı stoğu depreme dayanıklı mı? Ankara bu anlamda depreme hazır mı?
Ankara depreme hazırlıklı değil, niye değil? Çünkü Ankara'da deprem olmaz inancı yerleşmiş. Bu da boş bir inanç olmamış yani boş derken bilimsel anlamda boş; ama Türkiye 'nin 1945'ten itibaren yapılmış olan deprem tehlike haritalarında Ankara hep beyaz gösterilmiş, tehlikesiz gösterilmiş. O nedenle de yapı stoku depreme dayanıksız oluşmuş ve sonuç risklerin çok yüksek olmasına varmış. Yani Ankara'da Demetevler belli bir dönem böyle çok kalitesiz kooperatif yapıları belli alanlarda yoğunlaşmış, zemininde kötü olduğu yerlerde. Bunlar tabi depreme dayanıkli değil. O bakımdan ancak şunu da vurgulamak lazım. Bu kentsel dönüşüm yasasından itibaren Ankara İstanbul 'a göre daha duyarlı davrandı. Şu anda Ankara'nın merkezi semtlerinde çalışmalar var. Yani dönüşüm hızlı yapılıyor. Bu sevindirici bir durum.

-Bu anlamda en güvenilir yer neresi olarak görüyorsunuz Ankara'da?
Ona pek girmek istemiyorum. Çünkü emlak rantı konusunda spekülasyonlara yol açabiliyor.

-Ankara'nın yeni bir tektonik haritaya ihtiyacı var mı?
Tabii. Yani Ankara'nın aktif faylarının sismotektonik açıdan Ankara'nın fayının incelenmesinin önemli olduğunu düşünüyorum. Çünkü eksik bilgilerle, yanlış bilgilerle böyle kötü risklerin son derecede yüksek olduğu yapılaşma oluşmuş. Durumun böyle olmadığını 30 -40 senedir anlatıyorum Ankara 'ya. Ankara 'yı daha önce yönetenlerde Ankara'nın güvenli olduğu inancını körüklediler ki İstanbul'dan falan çevreden Ankara'ya göç gelsin.

-Belediyeler bu konuda bilinçli mi mesela Ankara'daki yerel yönetimler?
Türkiye'de bilim seviyesinin yeterli olduğunu söylemek mümkün değil tabii. Ama Ankara'nın bu konuyla ilgilendiğini biliyorum. Benimle de birkaç yıl önce görüşmeler yapıldı. Bu konuda çalışma yapıyordur diye düşünüyorum.