Önceki yazılarımızda AKP’nin 20 yılı aşkın bir süre boyunca iktidarını sürdürebilmesinin büyük ölçüde muhalefetin zayıflığından kaynaklandığını, son seçimlerde CHP’nin yükselişi ile AKP’nin gerilemesi arasında doğrudan bir ilişki olduğunu söylemiş...
CHP’nin kendi geleneksel çizgisini, yani cumhuriyeti, ulusçuluğu, laiklik ve bağımsızlığı geri plana atması, daha sonra Baykal’ın Kemal Derviş’i partisine transfer ederek neo-liberal çizgiyi seçmesi ve ardından Kılıçdaroğlu döneminde Kemalist çizginin son temsilcilerinin partiden uzaklaştırılması nedeniyle partiye küstüğünü...
2023 Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde CHP seçmeninin önemli bir bölümünün sandığa gitmediğini ya da protesto amaçlı olarak geçersiz oy kullandığını sözlerimize eklemiştik.
***
Bu “küskünlük” henüz sona ermemiştir...
Son seçimlerde kazanılan başarı bu gerçeğin üzerini örtmemelidir...
31 Mart'ta sandığa gitmeyen seçmen sayısı 13 milyon 174 bin 393’tür. Sandığa gitmeyenlerin siyasi eğilimlerini araştıran Optimar araştırma şirketi tarafından yapılan anketlerde “Sandığa gitseydiniz hangi partiye oy verirdiniz?” sorusuna verilen cevaplar sandığa küsen CHP’li seçmenlerin oranının hâlâ %27,9 gibi yüksek bir oranda olduğunu göstermiştir. Aynı kamuoyu araştırması bu soruya “AKP’ye oy verirdim” cevabını verenlerin oranını ise %20,9 olarak belirlemiştir. CHP Grup Başkanvekili Gökhan Günaydın da "Sandığa gitmeyen CHP seçmeni AKP seçmeninden 10 kat fazladır.” sözleriyle bu tespiti doğrulamıştır.
***
Yani, “AKP’liler ekonomiden dolayı sandığa küstü; AKP ondan kaybetti!” iddiası mevcut durumu açıklamaya yetmemektedir. AKP gibi CHP de bu seçimlerde bir çok önemli merkezde oy kaybetmiştir. Örneğin 2019 seçimlerine göre uğranılan oy kaybı şöyledir: İzmir’de %58,10’dan %48,84’e, Adana’da %53,63’ten %46,54’e, Antalya’da %50,62’den %48,63’e, Aydın’da %53,94’den %50,83’e, Eskişehir’de %52,30’dan %50,58’e, Hatay’da %55,16’dan %44,48’e...
Buna karşılık bir ara oy oranını yüzde 49’a kadar yükselten AKP’nin oy kaybı daha yüksektir. Geçmişte AKP’ye oy vermiş seçmenlerin bir bölümü bu seçimde CHP’ye oy vermiştir; ancak AKP’yi iktidara getiren yüzde 34’lük “çekirdek” kitle hâlâ bu partinin arkasında durmaya devam etmektedir...
***
Yapılan son kamuoyu araştırmaları CHP seçmeninin partiye küskünlüğünün azalsa da devam ettiğini ortaya çıkarmıştır...
Yalnızca “sandığa gitseydim CHP’ye oy verirdim” diyenlerin sayısı değil belediye başkanlığı seçimlerinde kullanılan geçersiz oyların sayısı da bunu göstermektedir...
Anadolu Ajansı verilerine göre 2023 yılında 14 Mayıs’ta düzenlenen cumhurbaşkanlığı seçiminde 1 milyon 20 bin 963 oy geçersiz sayılmışken bu rakam milletvekili seçimlerinde 2 milyon 210 bin 42’ye yükselmiştir. Bu rakamlar, özellikle İstanbul gibi büyük şehirlerde geçersiz oy kullanan “protestocu” bir kitlenin giderek büyüdüğünü kanıtlamaktadır.
***
Son cumhurbaşkanlığı seçiminde iki aday arasındaki yarışın bir referanduma dönüşmesi sonucunda mevcut iktidara karşı olan vatandaşların bir kısmı cumhurbaşkanlığı seçiminde mecburen Kılıçdaroğlu’na oy vermiş, CHP’nin politikalarını onaylamadıkları için de parlamento seçiminde başka partilere yönelmiş ya da “geçersiz” oy kullanmışlardı...
Bu seçimlerin bir öncekinden farkı şudur: Son genel seçimlerde iktidara kızan ve CHP’ye küsenlerin bir kısmı İYİP’e yönelmişken, yerel seçimlerde Akşener’in iktidara hizmet eden seçim kampanyası nedeniyle bu partiye oy veren seçmenlerin bir kısmı oylarını tekrar CHP’ye vermeyi tercih etmiştir; bir kısım seçmen de (emeklilerin ve çiftçilerin bir bölümü gibi) AKP’nin ekonomik politikalarını oylarıyla protesto etmiştir...
Bu da CHP yönetiminin kendi tabanını konsolide edebilmesi ve bu seçimde CHP’ye yönelmiş “yeni” oyları sonraki seçimlerde koruyabilmesi için yapması gereken çok şey olduğunu göstermektedir.
***
CHP’nin önümüzdeki dönemde yapması gereken şeylerin başında dış politika alanında CHP’ye damgasını vuran Amerikancı, Batıcı, NATO’cu eğilimi değiştirmek ve ekonomide neo-liberal düzen yerine kamucu bir yaklaşımı benimsemek gelmektedir...
CHP içindeki NATO’cu ve neoliberal eğilim en açık bir biçimde Kılıçdaroğlu’nun Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin hemen öncesinde ABD ve İngiltere’ye yaptığı gezilerde açığa çıkmış ve Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın bir kez daha seçilmesine en büyük katkıyı sağlamıştır...
CHP’nin yeni genel başkanı Özgür Özel’in 2023'teki genel seçimlerle ilgili olarak "28 Mayıs'ı 'Erdoğan kazandı' diyorlar, hayır biz kaybettik." demesinin altında bu gerçek yatmaktadır.
(Devam edecek)
