Halk arasında kırmızı veya pembe göz hastalığı olarak bilinen konjonktivit hem çocuklarda hem de yetişkinlerde en yaygın görülen göz hastalıklarından biri olduğunu belirten Göz Hastalıkları Uzmanı Op. Dr. Seren Yalvaç, 'Konjonktivit, çok fazla önemsenmese de, zamanında teşhis ve tedavi edilmediğinde görme kusurlarına neden olabilir. Bu nedenle konjonktivitin nedeninin ayırt edilmesi ve buna göre tedavinin düzenlenmesi büyük önem taşır. İyileşen konjonktivitler dikkat edilmemesi halinde yeniden tekrarlayabilir. Bu enfeksiyonların sık tekrarlaması ise gözde kalıcı hasarlara yol açabilir. Bu nedenle konjonktiviti önlemek adına çeşitli önlemler alınmalı' açıklamasında bulundu.
'ZAMANINDA TEDAVİ EDİLMEZSE KRONİKLEŞEBİLİRLER'
Op. Dr. Seren Yalvaç, şu bilgileri verdi: 'Toplumda kırmızı göz hastalığı olarak da bilinen konjonktivit, gözün beyaz kısmını örten şeffaf tabaka ve göz kapaklarının iç kısmının iltihaplanmasıdır. Göz kapaklarının iç kısmı, gözün beyaz kısmını kaplayan ince ve şeffaf zara konjonktiva denmektedir. Konjonktivit, konjonktiva isminden gelmektedir. Gözde kırmızılığa neden olduğu için de konjonktivit, toplumda kırmızı göz hastalığı olarak bilinmektedir. Konjonktivitler, mikrobik, alerjik olmak üzere çok çeşitlidir. Sulanma, çapaklanma, kaşıntı, batma, kızarıklık, gibi belirtiler verirler. Zamanında tedavi edilmezse kronikleşebilirler. Gözler aynı ağzımız gibi dışarıdan gelen tüm etkenlere açık bir bölgedir. Göz kapakları açılıp kapatılarak sürekli olarak havadan gelen toz, toprak, mikroplar engellenir. Ayrıca bu refleks gözün üzerini de nemlendirir. Ancak bazen gözler korunamayabilir. Bazı maddeler gözün üzerine yerleşir ve reaksiyon meydana gelir. Havada uçuşan bir toz zerresi göz kapaklarının arasından geçerek konjonktivaya ulaşır. Eğer kişi hassassa alerjik konjonktivit oluşur. Veya bazı virüs tipleri, örneğin grip sonrasında mikrop konjonktivaya yerleşirse viral konjonktivit meydana gelir. Veya gözyaşının azalmasına bağlı kurumayla birlikte kapakların hareketinin yavaşlamasıyla gözün beyazındaki kızarıklığın artmasıyla kuru göze bağlı konjonktivite neden olabilir. Hepsine birden konjonktivit yani kırmızı göz hastalığı sınıfına girmektedir. Öncelikle hastanın detaylı anamnezi, şikayetleri göz hastalıkları uzmanı tarafından alınır. Konjonktivit göz doktorunun biyomikrokobik muayenesiyle teşhis edilebilir. Viral, bakteriyel ya da alerjik konjonktivit teşhisi yine doktor tarafından konulmaktadır. Eğer tanı doğru konulmazsa ve iyileşme sağlanmazsa gözde farklı komplikasyonlar çıkabilir.
'AYNI HAVLU VE MAKYAJ MALZEMELERİ KULLANILMAMALI'
Tedavi viral, bakteriyel ya da alerjik konjonktivit türüne göre değişmektedir. Konjonktivitlerin kökeninde alerji olabilir, kuru göz olabilir, mikrobik, viral olaylar olabilir. Tedavisi mutlaka uzman göz doktorları tarafından yapılmalıdır. Konjonktivitin nedeninin ayırt edilmesi ve buna göre tedavinin düzenlenmesi önemlidir. Kaşıntıyla beraber olan kızarıklık alerjiye bağlı konjonktivit olabilir. Alerjik konjonktivitin tedavisinde göz damlalarıyla alerjinin yaptığı kaşıntı ve kızarıklığın ortadan kaldırılması gerekir. Eğer kuru göz nedeniyle tahriş meydana gelen bir konjonktivit varsa suni gözyaşı damlaları ile tedavi edilip göz yüzeyinin nemlendirilmesi gerekir. Bakteriyel konjonktivit varsa bunu hangi etkinin yaptığı, bu etkinin saptanması gerekirse gözden sürüntü alınıp etken madde saptanabilir, uzman göz hekimi tarafından gereken antibiyotiklerle tedavi yapılmalıdır. Eğer tedavi olunmazsa konjonktivit yerleşip tekrarlar. Konjonktivitleri tedavi ederken kirpik diplerinin hijyeninin de sağlanması gerekmektedir. Konjonktivit damla ve çeşitli pomatlarla tedavi edilir. Konjonktivit reçete edilen ilaçlarla kolaylıkla tedavi edilmektedir. Enfeksiyonlara bağlı olan konjonktivitler sıklıkla bulaşıcıdırlar. Hastalık süresince yapılması gerekenler, belirtilere göre yön değiştirmektedir. Antibiyotikli damlalar adenovirus enfeksiyonlarını ve diğer viral göz enfeksiyonlarını iyileştiremez. Yalnızca bakteriyel göz enfeksiyonu şüphesinde ve adenovirus konjonktiviti nedeniyle zayıflamış göz direncinden faydalanmak isteyen bakteriyel konjonktivitin oluşmasına engel olmak için kullanılmaktadır. Hastalığın bulaşmasını engellemek için eller sık yıkanmalı, konjonktiviti olan kişilerle tokalaşmak ve öpüşmekten kaçınılmalıdır. Bu göz enfeksiyonuna yakalanmış kişilerle, aynı havlu ve makyaj malzemeleri kullanılmamalıdır. Adenovirus enfeksiyonu bazı hastalarda gözün kornea tabakasının da tutulmasına neden olmakta ve görmeyi azaltabilmektedir.
'BAKTERİYEL KONJONTİVİTLER HEMEN İYİLEŞEBİLİR'
Adenovirus nedeniyle gelişen konjonktivit genellikle kreşler, okullar, hastaneler ve toplu taşıma araçlarında hızla yayılır. Gözlerde oldukça yoğun kızarıklık ve çapaklanma ile seyreden bu hastalık bir hafta, on gün gibi bir süreçten sonra iyileşirken kimi hastalarda tedavi yapılmadığı takdirde ciddi, kalıcı görme bozukluklarına neden olabilir. Ayrıca göz doktorunun belirlediği sürede kontrole gitmek de çok önemlidir. Alerjik konjonktivitler genelde çocuklarda görülür. Yenidoğan konjonktivit ve çocuklarda konjonktivit görülebilir. Tedavi edilmezse yerleşir. Yerleşme olursa da gözde aşırı kaşıntı meydana gelir. Çok kaşınma ileride keratakonus denilen korneanın incelmesiyle meydana gelen hastalığa neden olur. Bu da kalıcı görme kusurunu beraberinde getirir. Viral konjonktivit tedavi edilmezse tekrarlayan enfeksiyonlarla gözün üzerinde leke oluşturarak görme seviyesinde düşüşe neden olabilir. Eğer uçuk virüsüne bağlı bir konjonktivit olursa bu da kalıcı görme kusuruna neden olur. Bakteriyel konjontivitler hemen iyileşebilir. Ancak yerleşirse günlük yaşantıda görüntüyü bozacaktır. Çünkü sürekli çapaklanma olacaktır. Eğer konjonktivit zamanında teşhis edilip tedavi edilmezse kalıcı görme kusuruna neden olacaktır. Özellikle çocuklarda mutlaka tedavi edilmesi gerekmektedir. Göz küresinin en öndeki saydam tabakası olan ve etraftaki cisimleri görmeyi sağlayan korneanın öne doğru bombeliğinin artması ve aynı zamanda incelmesi ile kendini gösteren hastalığa 'keratokonus' adı verilmektedir. Birçok keratokonus hastasında tespit edilen alerjik konjonktivit rahatsızlığı ve buna bağlı gözün sürekli ovalanması da önemli risk faktörleri arasında bulunmaktadır. Yapılan çalışmalar gözü mekanik olarak ovalamanın kornea yapısını kalıcı ya da geçici olarak değiştirebileceğini gösterirken, göz ovalama hareketi hastalığa tetikleyici ya da ilerletici etki yapabilmektedir.
'KONJONKTİVİT GELİŞME RİSKİ ÇOK YÜKSEK'
Uzman bir göz hekimi tarafından tedavi edilmesi gereken bir hastalıktır. Evde uygulanan yöntemler göze zarar verebilir. Bu nedenle ilk olarak bir göz doktoruna gidilmelidir. Gözyaşının büyük bir bölümünü aköz tabaka oluşturur. Bu tabaka çeşitli mikroorganizmalara karşı koruyucu görevdedir. Gözdeki gözyaşı film tabakasında gözyaşının sağlıklı üretilebilmesi için önemli olan yağlı bir kısım vardır. Bu tabakanın sağlıklı olmasını sağlayan bezler ise kapaklardadır ve bu tabaka her kirpiğin dibinde bulunur. Bu tabaka sağlıklı çalışmazsa gözyaşı hızlı buharlaşır ve göz kuruluğu meydana gelir. Kitap okurken, bilgisayar başında, telefon ve tablet kullanımında, klimalı yerlerde, şömine başında göz uzun süre açık kaldığında gözyaşının yağlı tabakası gözü nemli tutar. Ama bu doğru çalışmadığında göz kuruluğu oluşur. Yoğun makyaj yapanlarda, kirpik dibi boyası kullananlarda konjonktivit gelişme riski çok yüksektir. Bu nedenle göz makyajı yapanların temizliğe dikkat etmesi gerekir. Kirpik için özel bakım şampuanları, bebek şampuanları ya da göz temizleme mendilleri kullanılmalıdır. Bu ürünlerin göz doktoru onaylı olması önemlidir. Eller gözle temas ettirilmemelidir. Ayrıca bu nedenle çevrede hasta birisi varsa onun eşyaları, örneğin makyaj malzemeleri, havlu gibi kişisel eşyaları asla kullanılmamalıdır. Havuzların hijyenik olması önemlidir. Bunun yanında sürekli bilgisayar kullanan kişilerin suni göz yaşı damlaları kullanması gerekebilir çünkü ekran gözü kurutur. Ekrana bakarken sürekli göz kırpmak korunmakta yardımcı olmaktadır. Lens kullanan kişilerin kurallara uyması önemlidir. Lensi kullanmadan önce eller 20 saniye boyunca doğru biçimde yıkanmalıdır. Yıkanan eller tek kullanımlık kağıt havluyla iyice kurulanmalıdır ve lensler o şekilde göze yerleştirilmelidir. Lens kullanım saatleri içerisinde eller ağız, burun, yüz ve göze değdirilmemelidir. Gözler ovuşturulmamalıdır. Lenslerin tatlı suyla teması sağlanmamalıdır. Aynı şekilde lensler çıkarılırken eller yine 20 saniye boyunca doğru biçimde yıkanmalı; tek kullanımlık kağıt havlu ile iyice kurutulmalı ve lensler o şekilde çıkarılarak kutusuna konulmalıdır. Soğuk ve rüzgarlı havalarda göz yaşı kanalı tıkanıklığı olan hastaların şikayetlerinde de artış olur. Gözyaşı kanal tıkanıklığı, gözde sulanmaya neden olur ve devamlı bir hal aldığında ise ameliyatla tedavi edilecek kadar ileri bir boyuta gelebilmektedir. Kardan yansıyan güneş ışınları, gözün kornea, lens ve retina tabakalarına zarar vermektedir. Bu nedenle uzun süre karlı ortamda vakit geçirenlerin özellikle kayak merkezlerinde bulunanların mutlaka UV korumalı güneş gözlüğü kullanması gerekir. Gözler sık sık kırpılmalıdır. 3 saniyede bir göz kırpmak normal olandır. Belirli aralıklarla bilinçli olarak göz kırpmak göz sağlığı için önemlidir. Gözyaşlarının buharlaşmasını yavaşlatmak, engellemek amacıyla; saç kurutma makinesi, klimalar ve pervaneler gibi araçların gözlere direkt hava üflemesinden kaçınılmalıdır. Özellikle rüzgarın şiddetli olduğu zamanlarda dışarı çıkıldığında gözlerin etrafını saran gözlüklerin takılması önerilmektedir. Özellikle ofis çalışanları bilgisayar kullanımını 5-10 dakikalık aralarla bırakmalı, gözlerini dinlendirmelidir.
'GÖZÜ OVALAMAMAK GEREKİR'
Blefarit, hordeolum, kuru göz, şalazyon etkin ve doğru zamanda uygulanan tedavi sayesinde görmeyi tehdit etmez. Ancak orbital selülit, akut glokom, sklerit, üveit, korneal enfeksiyonlar görmeyi tehdit eden konjonktivit nedenlerindendir. Toplum arasında arpacık konusunda sarımsak, diş macunu, limon gibi bitkisel uygulamalar gözde farklı sorunlara neden olabilir. Bu nedenle bu tür bitkisel yöntemler uygulanmamalıdır. Doktorun verdiği tedavi hasta için yeterlidir. Temiz bir çayla ya ılık suyla yapılan göz pansumanı sorun yaratmaz. Ancak burada çaydan daha çok sıcak pansuman etkisi önemlidir. Hastalar ilk 24 saatte hiçbir şey bulamazsa kaynamış ılık suyla gözü temizleyebilir. Ancak göze fazla bastırmamak, gözü ovalamamak gerekir. Gözü temizlemek için göz mendillerinin doktorun verdiği şekilde kullanılması da önemlidir. Lens kullanımı her zaman riski artıracaktır. Bu nedenle lenslerin kullanılmaması, kullanıldıysa hastalık sonrasında bu lenslerin göze değdirilmemesi önemlidir. Hastalık sürecinde gözlük kullanılması ellerin göze temas ettirilmesini önleyici olacaktır. Bu durumdayken kontakt lens kullanılmamalıdır.'
