Türkiye Enerji, Nükleer ve Maden Araştırma Kurumu (TENMAK) bünyesindeki laboratuvarlarda yüksek sıcaklık toleranslı, kuraklığa adapte olabilen ve don zararından kaçınabilecek yeni bitki ve gıda çeşitlerinin geliştirilmesi üzerinde çalışılıyor. Afet dönemlerine yönelik olarak uzun raf ömrüne sahip ekmek reçetesinin geliştirilmesi için de çalışmalar yürütülüyor.
TENMAK’taki Nükleer Enerji Araştırma Enstitüsü (NÜKEN) Tarım ve Gıda Araştırmaları Grubu, bünyesindeki laboratuvarlarda Türkiye’nin tarım ve gıda alanında arz güvenliğini sağlamlaştırmasına katkı sağlayacak araştırmalarını sürdürüyor.
KURAKLIĞA KARŞI YENİ TÜRLER
TENMAK laboratuvarlarında küresel iklim değişikliğinin neden olacağı tarımsal sorunlar da göz önünde tutularak yüksek sıcaklık toleranslı, kuraklığa adapte olabilen ve ilkbahar geç don olaylarının zararından kaçınabilecek yeni çeşitlerin geliştirilmesi üzerinde çalışıyor.
SEBZE, MEYVE VE ÇİÇEKLER
Bu kapsamda buğday, darı, nohut, domates, marul, yeşil fasulye, elma, portakal, Trabzon hurması, mandalina, çay, Antep fıstığı, kayısı, kalanşo ve gül gibi farklı türlerdeki sebze, meyve ve çiçekler üzerinde mutasyon ıslahı ve ilgili biyoteknolojik yöntemler kullanarak çalışmalar yapılıyor.
AFETLERE YÖNELİK EKMEK REÇETESİ
Mutasyon ıslahı çalışmalarının yanı sıra gıda güvenliğine yönelik olarak da çalışmalarını uzun yıllardan beri sürdüren TENMAK NÜKEN, Gıda Işınlama Laboratuvarlarında farklı gıda gruplarında raf ömrünü uzatmak amacıyla gıda ışınlama çalışmaları da yapıyor. Özellikle afet dönemlerine yönelik olarak uzun raf ömrüne sahip ekmek reçetesinin geliştirilmesi ve herhangi bir koruyucu katkı maddesi içermeyen ekmeklerin muhafaza edilebilmesine yönelik çalışmalar yürütülüyor.
DAHA AZ SU İLE DAHA ETKİN SULAMA
İklim değişikliği ile söz konusu olan su kısıtının tarımsal üretimde kayıplara neden olmaması için de çalışma yapan TENMAK NÜKEN, daha az su kullanımı ile etkin sulama yapılarak bitki gelişiminin en iyi şekilde sağlanabilmesine yönelik projeler üzerinde de çalışıyor.
DİKEY TARIMA KATKI
Öte yandan, kapalı alanlara ve sera üretimine yönelik yerli dikey tarım teknolojisinin geliştirilmesi ve yapay zekâ uygulamalarının da bu sistemlere adapte edilerek karbon ayak izinin azaltılması için çalışma yürütülüyor. Bu kapsamda gerek yetiştirme sistemlerinin dizaynı, gerekse bu sistemlere yönelik mutasyon ıslahı ile yeni çeşitlerin geliştirilmesi için çalışılıyor.
HEDEF: KALİTESİ VE BESİN İÇERİĞİ YÜKSEK ÇEŞİT
TENMAK NÜKEN Tarım ve Gıda Araştırmaları Grubu’nun çalışmaları hakkında bilgi veren Nükleer Bilimler ve Malzeme Araştırmaları Koordinatörü Dr. Kadriye Yaprak Kantoğlu, gıda ışınlama, bitki besleme ve bitki koruma alanında araştırmalar yürüttüklerini belirterek bugüne kadar mutasyon ıslahıyla çok farklı türlerde çeşitler geliştirdiklerini söyledi. Kantoğlu, “Temel hedefimiz, değişen iklim koşullarına adaptasyonu yüksek, verim ve kalitesi, özellikle besin içeriği yüksek olan yeni çeşitlerinin mutasyon ıslahı ile geliştirilmesi.” dedi. Kantoğlu, söz konusu çeşitlerin yetiştiriciliğine yönelik farklı üretim sistemlerinin geliştirilmesi amacıyla da çalışma yürüttüklerini ifade etti.
IŞINLAMIŞ GIDA TEKNOLOJİSİNİN SAĞLIĞA ZARARI YOK
Kantoğlu, “Işınlanmış gıda teknolojisi, bugün raflardaki gıdaların ömrünün uzatılması, özellikle gıdalarda söz konusu olan mikrobiyal yükün azaltılması, filizlenmenin engellenmesi gibi amaçlarla çok yoğun olarak dünyada uygulanan tekniklerden bir tanesi. İnsan sağlığına herhangi bir zararı olmayan, insan sağlığına katkısı olan uygulamalardan biri” İfadelerini de kullandı.
