TBMM’ye sunulan ve bu hafta Salı günü Plan ve Bütçe Komisyonu’nda görüşülmesi beklenen gelir vergisi kalemleri üzerinden vergi artışı getirilen yasa teklifinden beklenen gelir tutarı belli oldu. Bu kapsamda mesken kira gelirlerine yönelik istisnanın sınırlandırılmasıyla, 2025 yılı için belirlenen 47 bin liralık istisna son kez 2026 yılı mart ayında kira gelirleri beyan edilecek. Daha sonra istisna sadece emekli, dul ve yetim aylığı alanların bir evi için sınırlandırılacak. Etki analizine göre 2024 yılında 1 milyon 985 bin 950 mükellef bu istisnadan yararlandı. Yasa geçtiğinde sayının 500 binin altına düşeceği öngörülüyor. 2026 yılında elde edilen gelirlere uygulanmasının yanı sıra, 2027 yılı için bugünkü verilere göre yaklaşık 22 milyar lira gelir elde edilmesi bekleniyor.
GİDER YAZILAMAYACAK KONUT KREDİSİ FAİZİNDEN 1.6 MİLYAR TL
Ayrıca kiraya verilen konutlar için alınan krediler nedeniyle ödenen kredi faizlerinin gider yazılması da sona erdirilecek. Bu düzenlemeden 2026’da 1.6 milyar lira gelir geleceği tahmin ediliyor.
İLK VE İKİNCİ EL ARAÇ SATIŞI HARCINDAN 13.1 MİLYAR TL
Araç satışlarına binde 2 harç gelecek. 2024 yılında 9.2 milyon ikinci el araç, 1.3 milyon sıfır araç satışı yapıldı. Bu satışlara göre, 2026 yılı için bin de 2 harç ile yaklaşık 13.1 milyar liralık gelir bekleniyor.
VETERİNER, EMLAKÇI, KUYUMCU HARCINDAN 4.5 MİLYAR TL
Etki analizinde emlakçı, kuyumcu gibi bazı mesleklere getirilen harç düzenlemesinin kimleri etkilediği detaylandı. Buna göre mevcut durumda harca tabi olmayan; ayakta teşhis ve tedavi yapılan yaklaşık 10 bin 900 özel sağlık kuruluşundan yıllık 20 ila 50 bin lira arası, yaklaşık 17 bin 46 adet ağız ve diş sağlığı hizmeti sunulan özel sağlık kuruluşuna ait belgelerden 20 ila 40 bin lira, 9 bin 344 adet veteriner hekim muayenehane ve poliklinikleri ile hayvan hastanelerine verilen ruhsatlardan 10 bin ila 40 bin lira arası, 13 bin 536 adet kuyum işletmesinden yıllık 30 bin lira, 78 bin 760 adet ikinci el motorlu kara taşıtı alım satımı yapan işletme ile 86 bin 488 adet taşınmaz ticareti yapanların yetki belgelerinden yıllık 20 bin lira harç alınması planlanıyor.
Yine 159 adet ticari havayolu ve genel havacılık işletme ruhsatlarından ve kıymetli madenler kuruluş ve faaliyet izin belgelerinden yıllık harç alınması sağlanıyor. Yapılması öngörülen düzenleme ile 4.8 milyar liralık gelir elde edileceği tahmin ediliyor.
İŞVERENLERDEN KESİLEN 2 PUANDAN 97.6 MİLYAR TL GELİR
Yasa teklifiyle; uzun vadeli sigorta kolları işveren hissesi prim oranının 1 puan arttırılması, malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları işveren hissesinin 4 puanlık indiriminin 2 puana düşürülmesi, genç girişimci teşvikinin yürürlükten kaldırılması getiriliyor. Etki analizinde, “Prim oranındaki 1 puanlık artışın mali etkisi toplam 110.96 milyar liradır. İşveren prim teşvikinin 2 puana düşürülmesiyle kamu giderlerinde yıllık 97.6 milyar lira azalma öngörülmektedir. Genç girişimci teşvikinin kaldırılmasının toplam mali etkisi 11.7 milyar liradır” denildi.
867.8 BİN ÖĞRENCİ YÜKSEK ÜCRETTEN KURTULACAK
Yasa teklifi ile vakıf üniversitelerinin öğrenim ücret artışlarına yıllık ÜFE+TÜFE artışının yarısı kadar zam yapma sınırı geliyor. Etki analizine göre aktif 78 vakıf yükseköğretim kurumu bulunuyor. Yükseköğretimde kayıtlı toplam öğrencilerin yaklaşık yüzde 11.4’ü vakıf yükseköğretim kurumlarında öğrenim görüyor. Vakıf yükseköğretim kurumlarında ön lisans, lisans ve lisansüstü programlarda toplam 867 bin 805 öğrenci bulunuyor.
BES’TE YÜZDE 1’LİK DEĞİŞİKLİK 4.5 MİLYAR TL
Teklifte BES için yüzde 30 olan devlet katkısının sıfıra indirilmesi ya da yüzde 50’ye çıkarılmasına yönelik Cumhurbaşkanına yetki veriliyor. Etki analizine göre yaklaşık 10 milyon BES katılımcısı ve 7.5 milyon otomatik katılım sistemi (OKS) kapsamında çalışan bulunuyor. Emeklilik Gözetim Merkezi tarafından devlet katkısı için 2026 yılı ödenek ihtiyacı orta senaryoda tahmini 132 milyar lira olarak hesaplanıyor. Bu durumda düzenlemenin ardından Cumhurbaşkanı Kararı ile katkı payı oranında yapılacak her yüzde birlik değişikliğin 2026 rakamlarıyla yaklaşık 4.5 milyar lira her yüzde onluk değişimin ise yaklaşık 45 milyar lira ödenek ihtiyacını azaltacağı/artıracağı tahmin ediliyor.
