Bir birey için düşük tansiyon olarak kabul edilenin başka biri için normal olabileceğini vurgulayan Uzman Kardiyolog Doç. Dr. Hüsnü Bostanlı, 'Tıp uzmanları tansiyonu genellikle sadece semptomlara neden olursa çok düşük olarak kabul eder. Tansiyon, her kalp atışının aktif ve istirahat aşamalarında atar damarlardaki basınç değerinin ölçüsüdür. Buna göre tansiyon ölçümündeki en yüksek değer kalbin atar damarlardan vücudun geri kalanına kan pompalarken oluşturduğu basınç miktarına sistolik tansiyon denilir. Yine bir tansiyon okuması sürecinde kalp atımlar arasında dinlenirken damarlarda oluşturduğu en düşük değerli basınç miktarına da diyastolik tansiyon denilir. Mevcut rehberlere göre normal kan basıncı 120/80 milimetre cıvadan düşük olarak tanımlanmaktadır. İnsanların büyük bir kısmı için anormal derecede düşük tansiyon baş dönmesine ve bayılmaya neden olabilir. Daha ağır vakalarda, düşük tansiyon hayatı tehdit edici olabilir. Düşük tansiyonun nedeni de hidrasyondan ciddi tıbbi veya cerrahi bozukluklara kadar değişebilir. Tedavi edilebilmesi için düşük tansiyona neyin neden olduğunu bulmak önemlidir. Tansiyon gün boyunca vücut pozisyonuna, solunum ritmine, stres seviyesine, fiziksel duruma, kullanılan ilaçlara, yenilenlere, içilenlere ve günün saatine bağlı olarak değişir. Tansiyon genellikle geceleri en düşük seviyededir ve uyanma sırasında keskin bir şekilde yükselir' diye konuştu.
'DİYABET DÜŞÜK TANSİYONA NEDEN OLABİLİR'
Doç. Dr. Hüsnü Bostanlı, şu bilgileri paylaştı: 'Hamilelikte düşük tansiyon görülmesi normaldir. Dolaşım sistemi hamilelik sırasında hızla genişlediği için, tansiyon düşmesi muhtemeldir. Geçici olarak düşük değerler gösteren tansiyon seviyesi genellikle doğum yaptıktan sonra hamilelik öncesi seviyelere geri döner. Düşük tansiyona neden olabilecek bazı kalp rahatsızlıkları arasında son derece düşük kalp atış hızı (bradikardi), kalp kapağı problemleri, kalp krizi ve kalp yetmezliği sayılabilir. Endokrin problemleri de tansiyon düşüklüğüne neden olabilir. Tiroid sorunları, paratiroid hastalığı, Addison hastalığı adlı böbreküstü bezi yetmezliği, düşük kan şekeri (hipoglisemi) ve bazı durumlarda diyabet düşük tansiyona neden olabilir. Vücudunuz aldığından daha fazla su kaybettiğinde, susuzluğa bağlı halsizlik, baş dönmesi ve yorgunluk görülebilir. Ateş, kusma, şiddetli ishal, diüretiklerin aşırı kullanımı ve yorucu egzersizler de hidrasyona neden olabilir. Büyük bir yaralanma veya iç kanama gibi çok fazla kan kaybetmek, vücudumuzdaki kan miktarını azaltır ve dolayısıyla tansiyonda ciddi bir düşüşe neden olur. Bunun yanı sıra vücuttaki herhangi bir enfeksiyon kan dolaşımı sistemine girerse, kan basıncında septik şok ya da septisemi adı verilen, şiddetli enfeksiyondan kaynaklı hayatı tehdit eden bir düşüşe yol açabilir.
'ORTOSTATİK HİPOTANSİYON ÖZELLİKLE İLERİ YAŞTA YAYGIN GÖRÜLÜR'
Şiddetli alerjik reaksiyon, yani anafilaksi, vücudun ciddi ve potansiyel olarak hayatı tehdit eden bir tepkisidir. Alerjik reaksiyonun ortak tetikleyicileri arasında gıdalar, bazı ilaçlar, böcek zehirleri ve lateks bulunur. Anafilaksi solunum problemlerine, kurdeşene, kaşıntıya, şişmiş bir boğaza ve tansiyonda tehlikeli bir düşüşe neden olabilir. Normal beslenmede alınması gereken B-12 ve folat vitaminlerinin eksikliği vücudun yeterli kırmızı kan hücresi (anemi) üretmesini engelleyerek düşük tansiyona neden olabilir. Bazı ilaçlar da düşük tansiyona neden olabilir. Bunlar arasında diüretik haplar, alfa blokerler, beta blokerler, Parkinson hastalığı için ilaçlar, trisiklik antidepresanlar, özellikle kalp ilacı nitrogliserinle alındığında sildenafil veya tadalafil dahil erektil disfonksiyon için ilaçlar bulunmaktadır. Tıp uzmanları, düşük tansiyonu nedenlerine ve diğer faktörlere bağlı olarak genellikle çeşitli kategorilere ayırırlar. Ayakta dururken oluşan düşük tansiyon, yani ortostatik veya postural hipotansiyon, oturma pozisyonundan veya uzandıktan sonra ayağa kalkınca aniden gerçekleşen tansiyon düşüşüdür. Normalde bir yerde ayağa kalktığınızda yerçekimi kanın bacaklarınızda birikmesine neden olur. Vücut bu durumu kalp atış hızını artırarak ve kan damarlarını daraltarak telafi eder, böylece beyne yeterli kanın tekrar geri dönmesini sağlar. Ancak ortostatik hipotansiyonu olan kişilerde, bu dengeleme mekanizması başarısız olur ve tansiyon düşer. Bu da baş dönmesine, baş dönmesine, bulanık görmeye ve hatta bayılmaya neden olur. Ortostatik hipotansiyon, susuzluk, uzun süreli yatak istirahati, bacaklarını üst üste atarak uzun süre oturma ya da çömelme durumunda, gebelik, diyabet, kalp problemleri, yanıklar, çok sıcak ortamlarda bulunmak, büyük varisli damarlar ve bazı nörolojik bozukluklar gibi çeşitli nedenlerle ortaya çıkabilir. Ortostatik hipotansiyon özellikle ileri yaşta yaygın görülür ve normal şartlarda sağlıklı bireylerde de rastlanır.
'GİDEREK ARTAN HASARA NEDEN OLABİLİR'
Bazı ilaçlar, özellikle de yüksek tansiyon tedavisinde kullanılan ilaçlar diüretikler, beta blokerler, kalsiyum kanal blokerleri ve anjiyotensin dönüştürücü enzim inhibitörlerinin yanı sıra antidepresanlar, Parkinson hastalığı ve erektil disfonksiyon tedavisinde kullanılan ilaçlar da ayrıca ortostatik hipotansiyona yol açabilirler. Ortostatik düşük tansiyon belirtilerinin gecikerek pozisyon değişikliğinden 5-10 dakika sonra semptomları göstermesi de mümkündür. Bu durumun daha hafif bir formuna veya erken bir aşamasına işaret edebilir. Yemek yedikten sonra ortaya çıkan düşük tansiyon türü ise postprandiyal hipotansiyon olarak adlandırılır. Yemekten sonra gerçekleşen bu ani düşüş çoğunlukla ileri yaştaki bireyleri etkiler. Yemek yedikten sonra sindirim sistemine kan akışı artar. Normalde, vücut kalp atış hızını artırır ve normal tansiyonu korumaya yardımcı olmak için bazı kan damarlarını daraltır. Ancak bazı bireylerde bu mekanizmalar başarısız olur ve baş dönmesi, baygınlık ya da yere düşme görülebilir. Postprandiyal düşük tansiyonun, yüksek tansiyon veya Parkinson hastalığı gibi otonom sinir sistemi bozuklukları olan insanları etkilemesi daha olasıdır. Doktor tavsiyesi ile tansiyon ilaçlarının dozunu azaltmanın yanı sıra ve az miktarda ve düşük karbonhidratlı yemekler ile beslenmek postprandiyal düşük tansiyonun semptomlarını azaltmaya yardımcı olabilir. Nöral aracılı hipotansiyon yani hatalı beyin sinyallerinden kaynaklanan düşük tansiyon ise uzun süre ayakta bekledikten sonra tansiyonda düşüşe neden olur. Bu bozukluk çoğunlukla genç yetişkinleri ve çocukları etkiler. Tıp uzmanları bu sorunun kalp ve beyin arasındaki yanlış iletişim nedeniyle ortaya çıktığını düşünmektedir. Sinir sistemi hasarı nedeniyle ortaya çıkan düşük tansiyon, yani ortostatik hipotansiyonlu çoklu sistem atrofisi aynı zamanda Shy-Drager sendromu olarak da adlandırılır. Nadir görülen bu bozukluk, kan basıncı, kalp atış hızı, solunum ve sindirim gibi istemsiz işlevleri kontrol eden otonom sinir sistemi üzerinde giderek artan hasara neden olur. Yatarken çok yüksek tansiyon değerleri olmasıyla ilişkilidir.
Orta derecede gelişen nispeten daha hafif düşük tansiyon türleri bile baş dönmesine, halsizliğe, bayılma ve düşme nedeniyle yaralanma riskine neden olabilir. Ciddi derecede gerçekleşen düşük tansiyon ise, vücudu normal işlevlerini yerine getirmek için yeterli oksijenden mahrum ederek kalbe ve beyne zarar verebilir. Bazı bireylerde düşük tansiyon, özellikle aniden düştüğünde ya da baş dönmesi veya sersemlik, baygınlık (senkop), bulanık görme, bulantı, yorgunluk konsantrasyon eksikliği gibi belirti ve semptomlarla birlikte gerçekleştiğinde altta yatan bir tıbbi soruna işaret eder. Aşırı düşük tansiyon, ya da şok durumu hayatı tehdit edici bir durum olabilir. Bu şok durumunun belirti ve semptomları arasında nemli, soğuk ve soluk bir cilt, hızlı ve kısa nefes alma, zayıf ve hızlı nabız ile özellikle yaşlı bireylerde akıl karışıklığı bulunur. Eğer şok belirtileri varsa acil tıbbi yardım ihtiyaç vardır. Sadece 20 milimetre cıva bir değişiklik örneğin 110 milimetre cıva sistolik seviyesinden 90 milimetre cıva sistolik seviyesine ani bir düşüş sonucunda beyin yeterli miktarda kan almadığı için baş dönmesine ve bayılmaya neden olabilir. Kontrolsüz kanama, ciddi enfeksiyonlar veya alerjik reaksiyonlar gibi sebeplerden kaynaklanan büyük bir düşüş, hayatı tehdit edici olabilir. Eğer düzenli yapılan ölçümlerde sürekli düşük tansiyon değerleri varsa, ancak birey kendisini iyi hissediyorsa bu sadece gözlem altında tutulması gereken bir durumdur. Bazı vakalarda güneşte veya sıcak banyoda çok fazla zaman geçirildiğinde ortaya çıkan hafif dehidrasyonun sonucu olarak görülen baş dönmesi veya sersemlik bile nispeten küçük bir sorun olabilir. Yine de düşük tansiyon belirtileri veya semptomları varsa doktora başvurmak önemlidir, çünkü daha ciddi sorunlara işaret edebilir.
