Sanayi ve Teknoloji Bakan Yardımcısı Çetin Ali Dönmez, Türk Standardları Enstitüsünün (TSE) 70 yılda 38 bin standart yayımladığını belirterek, "Enstitü, ithalat denetimlerinde ihtiyaç olan incelemeleri yapıyor. Yılın 9 ayında 175 bin ithalat incelemesi yapmış durumda." dedi.
Dönmez, TSE'de düzenlenen 14 Ekim Dünya Standartlar Günü etkinliğinde yaptığı konuşmada, ihracatçıyı daha da güçlendirmek, ithalatta haksız rekabete karşı korumak amacıyla Enstitünün rehberlik ve denetim hizmetleri yaptığını söyledi.
Uygunsuz ürünün kaynağında engellenmesi için üreticilere, ithalatçılara ve ihracatçılara yönelik teknik mevzuat ve standartlar konusunda bilgilendirme, bilinçlendirme faaliyetlerinde bulunulduğunu ifade eden Dönmez, "TSE geride bıraktığı 70 yılda 38 bin standart yayımlamış, ithalat denetimlerinde ihtiyaç olan incelemeleri yapıyor. Yılın 9 ayında 175 bin ithalat incelemesi yapmış durumda. Belgelendirme, sertifikasyonda test laboratuvar hizmetlerini yerine getirmede TSE önemli işlevler yapıyor. Ürün, sistem, hizmet yeri, helal ve CE sertifikasyonları alanlarında yılda ortalama 25 bin belgelendirme yapıyor. Türkiye'nin dört bir yanında hizmet veren laboratuvarlarında yılda ortalama 55 bin deney raporu düzenliyor." diye konuştu.
Dönmez, TSE tarafından Türkiye'nin yerli otomobili Togg'a "Ulusal Araç Tip Onay Belgesi" verildiğini hatırlattı.
TSE bünyesinde faaliyetlerini sürdüren "Yapay Zeka Ayna Komitesi" ile uluslararası standartların hazırlanmasında rol oynadıklarını vurgulayan Dönmez, şu değerlendirmede bulundu:
"Emniyet ve güvenlik, mahremiyet, şeffaflık ve açıklanabilirlik, sorumluluk ve hesap verebilirlik gibi ilkeler üzerine inşa ettiğimiz Ulusal Yapay Zeka Stratejimizin hedeflerine ulaşmasında, TSE'mizin faaliyetlerine ulaşmasında önemli rol oynuyor. Birçok alanda olduğu gibi yapay zeka alanında da teknik ve etik standartların hazırlanmasında TSE'miz, faaliyetlerine devam ediyor."
"Yapay zeka yatırımlarının 2026'da 500 milyar doları aşması bekleniyor"
TSE Başkanı Mahmut Sami Şahin, bu yılın temasını "Dijital Güven ve Yapay Zeka" olarak belirlediklerini söyledi.
Bilginin artık enerji ve üretim kadar değerli olduğuna dikkati çeken Şahin, şöyle devam etti:
"Bilgi kadar, o bilginin doğruluğu, gizliliği ve güvenilirliği de yeni dünyanın en stratejik konusu haline gelmiştir. Dijital dönüşüm, yalnızca makinelerin değil, değerlerin de yeniden tanımlandığı bir çağ başlatmıştır. Yapay zeka, insanlığın en büyük fırsatlarından biri olduğu kadar, en dikkatli yönetilmesi gereken alanıdır. Bu nedenle TSE olarak, yalnızca teknolojinin ilerlemesine değil, etik, hesap verebilir ve güvenilir sistemlerin kurulmasına da öncülük ediyoruz. Çünkü standartlar, sadece teknik kılavuzlar değil, adalet, güven ve öngörülebilirliğin ortak dilidir."
Şahin, bugün bir yapay zeka modeli karar verirken bir robot üretim hattında işlem yaparken ya da bir siber sistem verileri işlerken orada görünmeyen bir standardın, bir TSE normunun rehberliğinin olduğuna işaret ederek, dijital güvenin sadece teknolojiyle değil, standartlarla mümkün olduğunu ifade etti.
Üretim ve tüketimin her boyutuna dijital ve yeşil dönüşüm süreçlerinin yön verdiğini anlatan Şahin, şöyle konuştu:
"Bu yeni çağda, standartlar yalnızca teknik rehberler olmaktan çıkmış, etik, güvenlik, sürdürülebilirlik ve kalite boyutlarını da içeren dinamik bir yapıya kavuşmuştur. Enstitü olarak bu dönüşümün merkezinde yer alıyoruz. Bilişim teknolojileri alanında yürüttüğümüz test ve belgelendirme hizmetleri, ülkemizde geliştirilen yazılım ve donanımların güvenilirliğini artırırken Türkiye'nin dijital ekonomisinin sağlam bir zeminde büyümesine katkı sağlıyor. Küresel ölçekte yapay zeka yatırımlarının bu yıl 375 milyar doları, 2026'da ise 500 milyar doları aşması beklenmektedir."
Şahin, yapay zeka alanındaki standardizasyon çalışmalarının küresel ölçekte güçlü bir ivme kazandığını dile getirerek, dünyada güvenli ve etik yapay zekanın standartlar üzerinden tanımlandığını, gizlilik, şeffaflık ve hesap verebilirlik ilkeleriyle çerçevelendiğini belirtti.
Türkiye'nin de bu süreçte aktif rol oynadığını vurgulayan Şahin, "Uluslararası Standartlar Örgütünde, Uluslararası Elektroteknik Komisyonu, Avrupa Standartlar Komitesi ve Avrupa Elektroteknik Standardizasyon Komitesi gibi uluslararası kuruluşlarda temsil edilen uzmanlarımız, yapay zeka yönetim sistemlerinden veri güvenliği rehberlerine kadar onlarca yeni standardın oluşumuna katkı sunmakta." dedi.
Akkuyu NGS'de nükleer denetimler yerli imkanlarla gerçekleştiriliyor
Şahin, ayrıca MTC 70 Bilgi Teknolojileri-Güvenlik Teknikleri Ayna Komitesinin 78 üyesiyle "siber güvenlik" ve "bilgi güvenliği" alanlarında Türkiye'nin ihtiyaçlarını doğrudan uluslararası standartlara yansıttığını söyledi.
Bu çalışmaların Türk mühendisinin, sanayicisinin ve akademisinin bilgi birikimini küresel ölçekte görünür kıldığına dikkati çeken Şahin, "Türkiye, artık yapay zeka ve dijital güvenlik standartlarının yalnızca uygulayıcısı değil, aynı zamanda belirleyicisi konumuna yükselmiştir. Bu nedenle, ulusal ve uluslararası standart hazırlama süreçlerinde sektör temsilcilerimizin daha etkin rol alması büyük önem taşımaktadır. TSE olarak en büyük beklentimiz ülkemizin uluslararası etkinliğini artırmak ve Türkiye'yi standart belirleyen ülkeler ligine taşımaktır." değerlendirmesinde bulundu.
Şahin, uygunluk değerlendirme alanında Enstitünün, Nükleer Yapı Denetimi Kuruluşu (NYDK) olarak yetkilendirildiğini belirterek, bu yetki çerçevesinde, Akkuyu Nükleer Güç Santrali (NGS) Projesi sahasında kurulan denetim altyapıları ve teknik uzman kadrolarıyla yapı güvenliğinden imalat süreçlerine kadar geniş bir alanda bağımsız denetim faaliyetlerini sürdürdüklerini anlattı.
TSE'nin nükleer sektörde hem ulusal hem de uluslararası düzeyde güvenilir bir teknik otorite konumuna ulaştığını dile getiren Şahin, şunları kaydetti:
"Geçtiğimiz ay Akkuyu NGS'de 183 nükleer yapının denetim hizmetini üstlenerek, nükleer denetim faaliyetlerinin tüm alanlarını tamamen yerli imkanlarla gerçekleştirme hedefine ulaştık. Bu başarı, ülkemizin nükleer enerji alanında dışa bağımlılığını azaltan, aynı zamanda yerli mühendislik ve denetim gücünü ortaya koyan stratejik bir adım niteliğindedir."
