Bulaşıcı olmayan hastalıkların önlenmesinde fiziksel aktivitenin yararları konusunda toplumda bilinç oluşturmak, iyi uygulamalara dikkati çekmek, fiziksel aktivitenin yararlarını savunmak, yaşamın her alanında ve her yerde (okul, ev, iş yeri vb.) toplum genelinde fiziksel aktiviteye katılımı artırmak, sağlıklı yaşam alışkanlıklarını teşvik etmek amacıyla her yıl 10 Mayıs tarihi “Sağlık için Hareket Et Günü” olarak belirlenmiştir.
Günlük yaşam içinde iskelet kasları kullanılarak yapılan ve enerji harcamasını gerektiren her hareket fiziksel aktivite olarak tanımlanmakta. Hareketsiz yaşam, modern toplumlarda en önemli problemlerin başında yer almakta. Fiziksel inaktivite (hareketsizlik) kalp hastalıkları, inme, tip 2 diyabet, demans, meme ve kolon kanseri gibi çeşitli kronik hastalıkların riskini artırmakta. Fiziksel hareketsizlik yalnızca yetişkinler için değil, çocuklar ve gençler için de ciddi bir sağlık riski taşımakta.
T.C. Sağlık Bakanlığı tarafından yapılan “Türkiye Beslenme ve Sağlık Araştırması (TBSA) 2017” verilerine göre 15 ve üstü yaştaki kişilerde düşük fiziksel aktivite düzeyinin cinsiyete göre dağılımı kadınlarda yüzde 53,1 iken erkeklerde yüzde 31,7. Dünya Sağlık Teşkilatı (DST) ile birlikte yürütülen “Türkiye Çocukluk Çağı Obezite Araştırması COSI-TUR 2022” adlı, ilkokul ikinci sınıf öğrencileriyle yapılan araştırmanın sonuçlarına bakıldığında ailelerin ifadelerine göre çocukların yüzde 74,8’i spora vakit ayırmamakta; çocukların yüzde 19,3’ü haftada “1 saat ve altında” ve yüzde 5’i haftada “2-7 saat arasında” spora vakit ayırmakta.
FİZİKSEL AKTİVİTE YAŞAMIN BİR PARÇASI HÂLİNE GETİRİLMELİ
Günlük yaşamı mümkün olduğunca aktif geçirmek sağlıklı bir yaşamın ilk adımıdır. Sağlığın korunması ve geliştirilmesi için haftada 150 dakikalık (haftanın 5 günü 30 dakikalık) orta şiddette bir egzersiz yetişkinler açısından yeterlidir. 1-4 yaş arası çocuklar, gün içinde farklı şiddetlerde toplam 180 dakikalık fiziksel aktivite yapmalıdır. 5-18 yaş arasındaki çocuk ve ergenler için ise günde 60 dakika orta şiddetliden yüksek şiddetli aktivitelere doğru şiddeti değişen aktiviteler önerilmektedir. Daha fazla yarar elde edebilmek ve sağlığı koruyup geliştirebilmek için düzenli fiziksel aktivite yapılmalı ve bu yaşamın bir parçası hâline getirilmelidir.
Orta şiddetli aktiviteler sırasında kişi, konuşabilir fakat şarkı söyleyemez. Hızlı yürümek, düşük tempolu koşu, dans etmek, ip atlamak, yüzmek, masa tenisi oynamak, yavaş tempoda bisiklet sürmek vb. orta şiddetli aktivite örnekleridir.
Yüksek şiddetli aktiviteler sırasında kişi, aktivite sırasında nefesi kesilmeden birkaç kelimeden fazlasını konuşamaz. Tempolu koşu, basketbol, futbol, voleybol, hentbol ve tenis oynamak, step-aerobik derslerine katılmak, tempolu dans etmek vb. yüksek şiddetli aktivite örnekleridir.
