Yeneroğlu, yaşananların ihmal, denetimsizlik ve şeffaflık eksikliği nedeniyle hem ülkenin dış ticaretini hem de halkın sağlığını riske atan sistematik bir çöküş olduğunu, mahkeme kararına rağmen denetim sonuçlarının kamuoyu ile paylaşılmamasının büyük bir skandal olduğunu vurguladı.
"2025’TE AVRUPA’NIN EN ÇOK ‘ZEHİRLİ ÜRÜN BİLDİRİMİ’ ALAN ÜLKESİ OLDUK"
Avrupa Birliği’nin Gıda ve Yem için Hızlı Uyarı Sistemi (RASFF) verilerine göre Türkiye’nin 2025 yılının ilk dokuz ayında 384 bildirimle en fazla pestisit kaynaklı uyarı alan ülke hâline geldiğini hatırlatan Yeneroğlu, bu durumun hem ülke imajı hem de tarım sektörünün geleceği açısından alarm verici olduğunu söyleyerek, “Meyve ve sebzelerde 169 kez pestisit ve aflatoksin tespiti yapılmış; bunların yüzde 57’si ciddi risk kategorisinde. Sadece son üç haftada nar ve incir gibi 42 ürün ‘zehirli’ olduğu gerekçesiyle iade edilmiş durumda. Bu tabloyu artık görmezden gelmek mümkün değildir” dedi.
"ÜRÜNLERİN YÜZDE 61’İNDE ÇOKLU PESTİSİT VAR"
Yeneroğlu, Greenpeace tarafından İstanbul’daki zincir marketler ve semt pazarlarında yapılan analizlerde örneklerin yüzde 61’inde çoklu pestisit, yüzde 31,6’sında ise hormon bozucu, nörolojik gelişimi etkileyen veya kanserojen en az bir kimyasal tespit edildiğini hatırlatarak, “Bu araştırmalar ortadayken Bakanlığın denetim sonuçlarını açıklamaması kabul edilemez. 246 bin 946 denetimin sonuçları mahkeme kararına rağmen hâlâ kamuoyundan gizleniyor. Halkın sağlığı söz konusuyken bilgi saklamak hukuk dışıdır” ifadelerini kullandı.
"GERİ GÖNDERİLEN ÜRÜNLERİN AKIBETİNİ TOPLUM BİLMEK ZORUNDA"
Türkiye’de üretilen taze gıdaların yalnızca yüzde 10’unun ihraç edildiğini, geri kalan yüzde 90’ın ise iç piyasaya sunulduğunu hatırlatan Yeneroğlu, “İhracata gönderilen nispeten özenli ürünlerde bile bu derece yoğun pestisit çıkıyorsa, iç piyasadaki ürünlerin durumu nedir? Geri gönderilen ürünlerin akıbeti toplumun bilmek zorunda olduğu bir konudur” dedi.
BAKAN YUMAKLI’YA ŞU SORULAR YÖNELTİLDİ:
2024 yılından bu yana yurt dışına ihraç edilen gıda ürünlerinden kaç tanesi pestisit kalıntısı nedeniyle geri çevrilmiştir? Geri çevrilen ürünlerin türleri, miktarları ve menşe bölgeleri nelerdir?
AB tarafından “ciddi risk” veya “kabul edilemez risk” nedeniyle geri gönderilen ürünlerin akıbeti nedir?
Bu ürünlerin iç piyasaya sunulup sunulmadığına ilişkin Bakanlığınızca bir inceleme yapılmış mıdır? Yapıldıysa bulgular nelerdir?
İç pazarda satışa sunulan gıda ürünlerinde pestisit kalıntısı analizleri ne sıklıkla yapılmaktadır? Bu denetimlerin şeffaf biçimde kamuoyuyla paylaşılması yönünde bir uygulama mevcut mudur?
Son 5 yılda pestisit kalıntısı tespiti amacıyla kaç denetim gerçekleştirilmiştir? Bu denetimlerde tespit edilen uygunsuzlukların oranı nedir? Uygunsuzluklar karşısında uygulanan idari yaptırımlar, toplatma işlemleri veya yasaklamalar nelerdir?
"Mahkeme kararına rağmen denetim sonuçları neden hala açıklanmıyor?"
Mahkeme kararına rağmen açıklanmayan 2022–2024 Kalıntı Eylem Planı ve pestisit denetim sonuçlarının ne zaman kamuoyuyla paylaşılması planlanmaktadır? Bu raporların düzenli ve erişilebilir bir platform üzerinden yayımlanması planlanmakta mıdır?
Türkiye’de kullanımı yasaklanmış pestisitlerin gıda ürünlerinde hâlen tespit edilmekte midir? Denetimlerde bu maddelerin tespiti hâlinde izlenen süreç, yaptırımlar ve sorumluluk mekanizmaları nelerdir?
Pestisit kullanımının azaltılmasına yönelik ulusal politika ve eylem planları hangi aşamadadır? Ekolojik tarım, iyi tarım uygulamaları ve organik üretim yöntemlerine geçişi destekleyen teşvikler nelerdir?
Pestisitlerin insan sağlığı ve çevre üzerindeki olumsuz etkilerini azaltmak amacıyla Bakanlığınız, Sağlık Bakanlığı ve üniversitelerle iş birliği içinde düzenli bir bilimsel araştırma ve halk sağlığı izleme programı yürütmekte midir? Varsa kapsamı nedir?
"Çiftçilerde pestisit zehirlenmesine ilişkin resmi kayıt var mı?"
Çiftçilerde ve tarım işçilerinde pestisit maruziyetine bağlı zehirlenme vakalarına ilişkin Bakanlığınızda kayıtlı istatistikler nelerdir? Bu vakaların önlenmesine yönelik eğitim, koruyucu ekipman ve izleme programları uygulanmakta mıdır?
Pestisit kullanımının azaltılması ve alternatif üretim yöntemlerinin yaygınlaştırılması amacıyla yürütülen uluslararası iş birlikleri, projeler ve fon destekleri nelerdir? Bu projelerin kapsamı, bütçesi ve uygulama sonuçları kamuoyuyla paylaşılmış mıdır?
"DENETİM SONUÇLARI VATANDAŞTAN SAKLANAMAZ"
Yeneroğlu, açıklamasının sonunda şunları kaydetti:
“Pestisit sorunu hem ihracatımızı hem halk sağlığını hem de çocuklarımızın geleceğini tehdit eden yapısal bir kriz hâline gelmiştir. Şeffaflık sağlanmadıkça, denetimler güçlendirilmedikçe ve mahkeme kararları uygulanmadıkça hiçbir vatandaşın sofrası güvende değildir. Tarım ve Orman Bakanlığı’nın, denetim sonuçlarını kamuoyundan saklamak yerine olguları tüm açıklığıyla paylaşması, hataları tespit etmesi ve acil tedbir alması zorunludur. Bu mesele parti meselesi değil, toplumun sağlığı meselesidir.”
