Kentsel lağım arıtımının en önemli bölümü balçık yönetimidir. ABD de yerel yönetim birimlerinde yıllık kuru ağırlık olarak 6,5 milyar ton lağım balçığı elde edilmektedir. İki binli yıllarda bu miktarın 13 milyar tona ulaşacağı hesaplanmıştır. ABD'de lağım balçığının yüzde 60'ı, Avrupa'da yüzde 34'ü büyük oranda arıtılarak tarımsal alanlarda kullanılmaktadır. Ancak bu ülkelerde lağım balçığının tarımsal amaçlı kullanımıyla ilgili yasal düzenleme ve denetimler çok etkin ve kapsayıcıdır. Arıtımla ilgili teknolojik standartlar çok yüksektir.
Kentsel lağım arıtım çamurunda toksik metaller, organik kimyasallar ve hastalık yapıcı minicanlılar başta olmak üzere iki yüzün üzerinde tehlikeli madde vardır. Toprağa arıtılmadan yayılacak lağım balçığı önemli derecede kadmiyum, kurşun, cıva ve demir kirliliği nedeni olabilir.
Atıklarını kent kanalizasyonuna boşaltan birçok küçük işyerinin atıksularında sayısız kirletici kimyasallar bulunabilmektedir. Kentsel lağım çamurundaki organik maddeler doğrudan yüzeysel sulara atılacak olursa biyolojik oksijen talebini artıracaktır. Evsel atıksudan gelen organik atıklar ve amonyak su kütlelerinde oksijen miktarının azalmasına neden olur. Bu atıklar genellikle bakterilerce kullanılarak parçalanmakta, bu süreçlerde oksijen tüketilmektedir.
Arıtım balçığında bulunan toksik ve organik maddeler sucul çevreye zarar verir. Balık ve bitkilerin yok olmasına yol açar. Çözünmüş oksijen miktarı, pH, renk ve koku üzerinde belirgin etki yapar.
Toprakta hastalık yapıcı etkenlerin yaşama süreleri ile ilgili önemli birçok çalışma bulunmaktadır. Toprakta bulunan hastalık yapıcı etkenlerin yaşama süreleri iklimsel ve mikro iklimsel etkilere, toprağın fiziksel, kimyasal özelliklerine, toprağın mikrop topluluklarına, bitkilerin etkileniminde kaldığı hava koşullarına bağlıdır. Fekal koliformlar ideal koşullarda yıllarca varlığını sürdürmektedir. Salmonella türlerinin yaşama süresi 15-117 hafta arasındadır.
Bu çalışmalar arıtım balçığında bulunabilen hastalık yapıcı etken yükünün yüksekliğini belirgin biçimde ortaya koymaktadır. Atıksu arıtım balçığının basit işlemlerden sonra toprak yüzeyine yayılmasın önemli sağlık sorunlarına, büyük salgınlara yol açabilmektedir. Streptococcus Faecalis, Clostridium Botulinum, Clostridium tetani, Clostridium perfringens ve bütil-bütirik clostridia arıtım balçığının uygulanmasından sonra küçük miktarlarda da olsa bulunmaktadır.
Lağım çamurunun toprağa yayılmasıyla içinde bulunan hastalık yapıcı etkenler insan ve toplum sağlığı ile ilgili tehlikeli durumlara yol açabilmektedir.
