Prof. Dr. İsmail Savaş, 'Sigara tüketiminin tetiklediği kanser türlerinin başında akciğer kanseri geliyor. Yapılan araştırmalar, akciğer kanseri olanların yüzde 85'inin sigara tükettiğini ortaya koyuyor. Bununla birlikte hiç sigara içmese bile pasif içiciliğe maruz kalarak akciğer kanserine yakalanan kişilerin sayısı her geçen gün artıyor. Yapılacak küçük fakat etkili yaşam tarzı değişikleri, akciğer kanserinin görülme sıklığını azaltmada oldukça faydalı sonuçlar veriyor.' diye konuştu. Güven Sağlık Grubu Göğüs Hastalıkları Bölümü'nden Prof. Dr. Savaş, akciğer kanseri tanı, tedavi ve korunma yöntemleri hakkında bilgi verirken şunları söyledi: 'Küresel çapta her altı ölümden biri kanserden kaynaklanmaktadır. Kanserden ölümlerin yüzde 70'i düşük ve orta gelirli ülkelerde görülmektedir. Erkeklerde akciğer kanseri görülme ve bu nedenle hayatını kaybetme sıklığı kadınlara oranla daha fazladır. Akciğer kanseri genellikle 55 yaş üzerinde görülmekle birlikte son yıllarda 30'lu yaşlarındaki kişilerde de görülmeye başlamıştır. Akciğer kanserinin en önemli tetikleyicisi sigara ve tütün kullanımıdır. Yapılan araştırmalar, sigara tüketimi dışında bazı faktörlerin de akciğer kanseri gelişiminde etkisi olduğunu göstermektedir. Bunlar arasında; hava kirliliği, sulardaki arsenik, çeşitli iş dallarında kullanılan asbest maruziyeti olarak sıralanabilir. Son yıllarda taş ve toprakta bulunan uranyumun parçalanması sonucunda açığa çıkan radon gazının da akciğer kanserinde etken olabileceği ortaya konmuştur. Ev dışında önemi olmayan bu durum, ev içi radon miktarının artmasının kanıtlanmasıyla risk faktörü haline gelmiştir. Akciğer kanserinin ortaya çıkmasında çevresel faktörlerin yanı sıra genetik faktörler de etkili olmaktadır. Yakın akrabalarında akciğer kanseri hikayesi olanlarda akciğer kanseri gelişme riski daha fazladır. Genetik yatkınlığı olan kişiler sigara da tüketiyorsa bu risk daha da artmaktadır. Bu yıl yapılan yeni bir araştırma ise yakın akrabalarından birden fazla kişide kanser öyküsü olan kişilerin kansere yakalanma riskinin daha da yüksek olduğunu göstermektedir.' Akciğer kanserinin genellikle belirti vermeden sinsi ilerleyen bir hastalık olduğunu aktaran Savaş, şu ifadeleri kullandı: 'Akciğer kanserini erken dönemde tespit etmek zor olabilmektedir. Akciğer kanserinin en sık görülen belirtileri; yeni ortaya çıkan öksürük veya öksürük şiddetindeki değişiklik, kanlı balgam, derin nefes alırken, gülerken, öksürürken ortaya çıkan göğüste ağrı, kilo kaybı, iştahsızlık, ses kısıklığı, halsizlik, yorgunluk olarak sıralanabilir. Bunlar haricinde düzelmeyen zatürre, bronşit gibi enfeksiyonlar, hırıltılı solunum sesi, kemik ağrıları, baş boyun bölgesinde şişlik, baş ağrısı, vücudun çeşitli bölgelerinde bezeye benzer şişliklerin oluşması da akciğer kanserine işaret ediyor olabilir. Bu şikayetlerden bir veya birkaçının var olması durumunda vakit kaybetmeden göğüs hastalıkları uzmanına başvurmak, hastalığın erken dönemde teşhis edilebilmesi açısından büyük önem taşımaktadır.'
YILLIK TARAMALAR ÖNEMLİ
Yıllık taramaların erken teşhis açısından oldukça önemli olduğuna dikkat çeken Savaş, sözlerini şöyle sürdürdü: 'Akciğer kanserinin tanısında ilk ve en önemli aşama bu hastalığı değerlendirmede tecrübeli bir hekimin hasta öyküsünü dinlemesi ve fiziki muayene yapmasıdır. Sonraki aşamada akciğer röntgen filmleri, kan tahlilleri, bilgisayarlı toraks tomografisi, PET, Magnetik Rezonans görüntüleme yöntemlerine başvurulmaktadır. Ancak kesin tanı için mutlaka biyopsi yapmak yani tümörden örnek almak gerekmektedir. Tümör dokusu görünürde ve kolay ulaşılabilen bir yerdeyse oradan iğnelerle biyopsi alınmaktadır. Ancak akciğer kanseri tümörleri genellikle kolay ulaşılabilen yerlerde olmadıkları için Fiberoptik Bronkoskopi denilen bronş ve akciğer sistemini ışıklı bir cihazla inceleme yöntemine ihtiyaç duyulmaktadır. Bu yolla uzak yerlerdeki tümörlere ulaşılarak biyopsi alınabilmektedir. Bazı vakalarda tümörün neden olduğu lenf bezlerinden biyopsi alınarak, hem tanı hem de hastalığın tedavisine yönelik, kısaca EBUS denilen Endobronşiyal Ultrasonografik iğne biyopsilerine ihtiyaç duyulmaktadır. Bunların yanı sıra, bronşlarda ulaşılamayan ve 'daha periferde' denilen tümörlerde Bilgisayarlı Tomografi eşliğinde biyopsi veya Bronşiyal yoldan bronkoskopla ulaşıp biyopsi alma yöntemleri de bulunmaktadır. Akciğer kanserinin erken teşhis edilebilmesi için özellikle ailesinde kanser hikayesi olan, sigara içen ve 50 yaş üzerindeki kişiler akciğer kanseri taramalarını ihmal etmemelidir. Akciğer kanseri açısından riskli grupta bulunan bireyler doktorlarının değerlendirmelerine göre çeşitli incelemeler yapılarak takipte tutulmalıdır. Oldukça sessiz ilerleyen akciğer kanserinin erken teşhisi ancak bu şartlar altında mümkündür.' Güncel tedavilerden başarılı sonuçlar elde edildiğini söyleyen Savaş, 'Son yıllarda akciğer kanserinin görülme sıklığının artmasına ve teknolojideki gelişmelere paralel olarak, tedavi yöntemleri de gelişmiştir. Özellikle cerrahi yöntemlerdeki gelişmeler, hastalığın daha erken dönemde ortadan kaldırılmasına fayda sağlamaktadır. Hastalığın tedavisinde kullanılan cerrahi yöntemlerden çok başarılı sonuçlar elde edilse de her hasta ameliyat için uygun değildir. Örneğin; ileri yaştaki ve kalp ya da solunum yetmezliği gibi başka hastalıkları olan bireyler için ameliyat uygun bir tedavi seçeneği olmayabilir. Böyle hastalarda ilaç tedavisi ve radyoterapi yani ışın tedavisi uygulanması daha doğru bir seçenek olabilmektedir. Günümüzde hem ilaç hem de ışın tedavilerinde çok önemli gelişmeler meydana gelmiştir ve son teknoloji cihazlar kullanılmaktadır. Akciğer kanserinin tedavisinde ayrıca tümörün biyolojisinin daha iyi anlaşılmasıyla hedefe yönelik tedavi denilen ve direkt tümörü hedefleyen ilaç tedavileri de oldukça başarılı sonuçlar sağlamaktadır. Bunun yanı sıra cerrahi yapılamayan bazı vakalara uygulanan sterotaktik radyoterapi de erken dönemdeki akciğer kanseri tedavisinde başarılı sonuçlar vermektedir. Bahsedilen bu tedavilerin ayrı ya da bir arada uygulanmasına hastayı takip eden hekim karar vermektedir.' açıklamasında bulundu.
KORUNMAK İSTEYENLERİN DİKKAT ETMESİ GEREKENLER
Savaş, 'Akciğer kanserinin en önemli olan sigaradan uzak durulmalı, sigara içilen ortamlarda bulunulmamalıdır. İdeal kiloyu korumak amacıyla sağlıklı ve dengeli beslenme alışkanlıkları edinilmelidir. Hareketsiz yaşam tarzından kaçınılmalı, düzenli egzersiz yapılmalıdır. Özellikle ailesinde akciğer kanseri hikayesi olanlar, yıllık akciğer kanseri taramalarını ihmal etmemelidir. Ülkemizde çok iyi hazırlanmış, tütün mamullerinin zararlarının önlenmesine ve kontrolüne dair bir kanun vardır. Bu kanunun uygulanması toplumsal farkındalık ve bilgilendirme ile mümkündür. Başta gençler olmak üzere tüm toplum bu konuda bilgilendirilmelidir.'
