· Çocuklarda kabızlığın nedenleri ve belirtileri neler?
Nedenleri arasında; normal dışkılama (defekasyon) evrelerinin bir veya birkaçında oluşan aksaklıklar, ince barsağın uç kısımlarını ve kalın barsağı ilgilendiren bir barsak hareketi (motilite) bozukluğu dışkının içeriğinden ve kendisinden kaynaklanan anormallikler başta gelmektedir. Kabızlık tanısının konulması içinde bazı kriterler mutlaka gerekmektedir. Bunlarda; çocuğun haftada üçten daha az sayıda dışkılaması, çocuğun her 4 dışkılamadan birinde ağrı çekmesi veya aşırı miktarda ıkınması, her 4 dışkılamadan birinde dışkının sert ve parça parça şeklinde olması, kilot kirlenmesi ile (soiling) birlikte olsun olmasın rektumda sürekli dışkının bulunmasıdır.
UZUN SÜREN KABIZLIK
· Uzun süren kabızlıklarda belirgin bir hastalık riski var mıdır?
İki hafta ya da daha uzun süre devam eden dışkılamada gecikme veya zorluk kabızlık olarak tanımlanır. Kabızlık yakınması olan çocukların çoğunda altta yatan önemli bir hastalık yoktur. Fonksiyonel (işlevsel) kabızlık olarak adlandırılan bu durumun nedeni çocuğun dışkılama sırasında ağrı duyduğu için dışkısını tutması ve tuvalete gitmeyi ertelemesidir. Bunun sonucunda bağırsakta biriken dışkı daha da katılaşır ve dışkılama sırasında ağrı oluşturur. Bu olaylar kısır döngü şeklinde devam eder.
· Kabızlık, çocukların lavabo alışkanlığına bağlı olarak da oluşabiliyor diyebilir miyiz?
Tuvalet eğitimi, beslenme değişiklikleri, günlük işleyişlerde değişiklikler, stres, hastalık, tuvaletlerin uygun olmaması, oyuna veya başka işlere dalıp tuvalete gitmeyi geciktirme de bu dışkılama sorunlarını arttırır. Tuvalete gitmenin ertelenmesi sonucunda dışkının biriktiği bağırsağın son kısmı giderek genişler. Bununla beraber dışkılama hissi de azalır. Bağırsağın son kısmı gelen dışkı ile genişlediğinde sıvı dışkı dışarı sızabilir ve böylece dışkı kaçırma/çamaşıra dışkı bulaşı görülebilir. Birkaç günlük kabızlıktan sonra huzursuzluk, karın şişliği, karın ağrısı ve iştahsızlık oluşabilir.
TUVALET EĞİTİMİ ÖNEMLİ
· Tedavi yöntemleri nedir?
Kabızlığın tedavisi beslenme değişiklikleri, tuvalet eğitimi ve ilaç tedavisinden oluşmaktadır. Kullanılacak olan ilaçlar dışkıyı yumuşatarak ağrısız dışkılama sağlar ve kısır döngünün kırılmasına yardımcı olur. Ağızdan şurup olarak alınan bu ilaçlar bağırsaklardan emilmediği için alışkanlık yapmaz. Doz günde bir kez normal kıvamlı dışkılama sağlayacak şekilde arttırılıp azaltılabilir. Ancak bu ilaçlar sadece yeni oluşan dışkıya etkili olduğu için bir süredir dışkılama yok ve bağırsakta sert dışkı birikmiş ise makattan uygulanacak lavman ile bu dışkı çıkartılmalıdır. Ardından düzenli olarak kullanılacak olan şuruplara en az 6 ay devam edilmelidir. En az ilaç tedavisi kadar önemli olan beslenme ve tuvalet eğitimine dikkat edilmelidir.
· Kabızlıkta hangi gıdalar daha çok tüketilmelidir?
Sıvı alımı arttırılmalıdır. Bol su ve sulu besin tüketilmelidir, su özellikle öğün aralarında alınmalıdır. Tahıl, sebze (özellikle kabak, patlıcan, bezelye gibi) ve meyve içeren dengeli bir diyet uygulanmalıdır. Kayısı, erik ve üzüm kompostolarının (taneleri ile) tüketimi arttırılmalıdır. Süt tüketimi 2 su bardağı ile sınırlandırılmalıdır. Lifli gıdaların alımı arttırılmalıdır. Elma, üzüm, şeftali gibi taze meyveler, su içeriği yüksek meyveler (karpuz gibi) Hurma, ahududu, armut çiğ sebzeler (havuç gibi), taze fasulye, ıspanak, enginar Brüksel lahanası, brokoli baklagiller, kuru üzüm, erik, incir, tam tahıllı gıdalar, kepekli gıdalar, yulaf, arpa, bulgur, mercimek, kuskus sebze çorbası gibi gıdalara ağırlık verilmelidir. Bununla birlikte günlük fiziksel hareketler arttırılmalıdır.
Her gün, özellikle yemekten sonra, belirli saatlerde dışkılama olmasa da bir süre tuvalete oturulmalıdır.
Dışkılamanın olduğu günlerin işaretlendiği bir günlük oluşturulabilir.
· Hangi gıdaların tüketimi azalmalıdır?
Muz, süt ve peynir, yoğurt, dondurma gibi süt ürünleri, pişmiş havuç, yağlı gıdalar, pirinç gibi ürünlerin bu dönemde azaltılması gerekir.
