Antarktika'ya gitme fikri nasıl oluştu? Yani herkes yemek belgeselleri ya da çiçek böcek çekmek için yollara düşerken sizi bu zorlu coğrafyalara -hatta Kuzey Kutbu'na gittiğinizi de göz önünde bulundurursak- götüren nedir?
Çocukluk hayalimdi Antarktika'ya gitmek. Ben eğitimimin bir bölümünü yatılı yurtlarda kalarak okudum. Yatılı yurtlarda ışıklar erkenden kapatılır bir tek tuvalet ışıkları açık kalırdı. İşte o gece geç vakte kadar ışığı yanan tuvaletlerde macera serüven kitapları okuyarak uzağın anlamını kavrıyordum ve gidebileceğim en uzak noktaya bir gün gideceğim diye kendimi motive ediyordum. O günlerden beri bunu yapıyorum. Sürekli, gidilmemiş gidilmesi zorlu yerlere gidiyorum ve hayattan bu şekilde intikam alıyorum. Okuduğum kitaplar ve kutupların keşfi beni hep etkilemiştir. Bunun etkisiyle de kendime kutupları hedef seçtim. Yaşadığım yaşamdan bilinmeyenin gizemine kendime yaklaşmak için yaptığım bir yolculuk bu. 2009'dan beri ciddi araştırmalar yazışmalar yaptım. İlk netleşen 2010 yılı Güney Kutbu yolculuğu oldu ama askerliğim nedeniyle erteledim. Askerlik sonrası yeniden araştırma ve izin koşullarını sağlayarak 2014 yılında Kuzey Kutbu'na gidebildim. Buradan yaptığım bir kitap ve belgeselle Güney Kutbu'nu 2018 yılında finanse ederek yapabildim. Sanırım kısa bir süre sonra yeniden Kuzey Kutbu'nda 6 aylık geceden sonra gün doğumunu ve benliğimi karşılamak üzere Kuzey Kutbuna tekrar gideceğim. Kendimi gerçekleştirmeyi seviyorum ve iyi hissediyorum o nedenle hayallerimin üzerine gidiyorum.
GİDİŞ SERÜVENİ
Antarktika'ya tek başına mı gittiniz gidiş serüveninizi anlatır mısınız?
Kuzey Kutbu'na tek başıma gittim. Zorlu bir coğrafyaya gitmek istediğinizde her zaman bir arkadaş bulamıyorsunuz. Orada dokuz yabancı maceracı ile bir araya geldik. Kutup noktasına ulaşmak için günler süren yürüyüşler yaptık. İlk defa böyle bir deneyim yaşıyordum. Dünyanın değişik yerlerinden gelmiş bir avuç insan birlikte yaptık Kuzey Kutbu yolculuğunu. Ancak Güney Kutbuna Antarktika'ya gitmeye karar verdiğimde yıllardır tanıdığım dünyanın 7 kıtasında macera yasamış dalışlar tırmanışlar yapmış bir maceraperest ve fotoğrafçı olan İrfan Güray'la beraber çıktık yola. 4 günde Arjantin'in Ushuia (world of end) kentinde bizi Antarktika'ya götürecek gemi ile buluştuk. Gemide 100 kadar maceracı ve araştırmacı vardı. Ushuia'dan beş günde kutba gemi ile gitmeye çalıştık. Dünyanın en tehlikeli iki okyanusun birleştiği Drake geçidini geçmek için yoğun fırtına altında yüksek dalgalarla boğuşmak zorunda kaldık. Yolculuğun en tehlikeli kısmıydı bu. Gemi ile kutup adalarını geçerek ana buzula çıktıktan sonra ekip 9 kişiden 9'ar gruba ayrıldı. Ondan sonra yolculuğumuza kendi grubumuzla devam ettik. Altı gün boyunca yürüyerek kutup dairesini aştık.
Sizin çekmiş olduğunuz Güney Kutbu belgeseliniz var, belgeseli izlediğimizde o kıtanın adeta başka bir gezegen olduğu görülüyor, buraya ilk ayak bastığınızdaki duygularınız ne oldu?
Kutupta olmak birçok insana ürkütücü gelebilir ama Antarktika'ya gitme heyecanıyla aylarca uyuyamadım. Hep Kutba ayak basacağım o 'an'ı hayal ettim. Uzun ve tehlikeli bir yolculuktan sonra buzula ayak bastığımdaki duygu sevdiğim birine kavuşmak gibi bir duyguydu. Günler süren yolculuk boyunca sürekli artan heyecanımız orada soğukla birlikte doruk noktasına ulaştı. Buza ayak bastığım anda ıssızlık ve soğukla baş etmek zorunda kaldım. Öyle bir coğrafya ki fiziksel zorlukların yanında tahammül sınırımızı, psikolojik ve bedensel sınırlarımızı zorladık. Günler geçtikçe insan olarak, beden olarak ne kadar dayanıklı olduğumuzu gördük.
Unutamadığınız bir anıyı anlatır mısınız?
Kuzey Kutbu'nda ilk kutup ayısı ve beligua balinalarıyla karşılaşmam çok heyecan vericiydi. Antarktika'ya da ilk ayak bastığımızda bizi ana buzuldan kopan buzdağları karşıladı. Bu buzdağlarının üzerinde kuşlar, penguenler ve foklar vardı. Okyanusun soğuk sularında kambur balinalarla karşılaştık. Bunların hepsi çok heyecan verici unutulmaz anlardı. Aktarma yaptığım Almanya'da pasaport kontrolünde taşıdığım teknik ekipman görevlilerin dikkatini çekmiş ve beni sorguya almışlardı. Sorgu uzayınca uçağa yetişememe riskim oldu. Eğer o uçağı kaçırırsam bütün faaliyet boşa gidecekti. Çok fazla maliyetli olan bu işin bir çok ödemesi önceden yapılmış olduğundan sorunsuz transferler gerektiriyor. Kusursuz planlama yapmak gerekiyor. Alman güvenlik görevlilerini kutba gittiğime ikna etmekte çok zorlandım.
DOĞAL HAYATI BOZAMAZSINIZ
Bildiğimiz kadarıyla Antarktika'ya gidenlerin orada yapması gereken kurallar var bunları bir de sizden dinleyebilir miyiz?
Kutuplar başlı başına özel bir durum. Her anlamıyla oraya uyum sağlamak gerekiyor ve kuralları çoğunlukla doğa koyuyor, buna uymadığınız takdirde hayatınıza mal olabilecek risklerle karşılaşmanız söz konusu. En önemlisi doğa ile uyumlu olmalısınız. İdrarınızı dahi paketleyip geri getirmeniz gerekiyor. Orda ayak izinizden başka bir şey bırakmamanız gerekiyor. Kutuplarda insan ve gemi trafiğini kontrol eden mekanizmalar var, bunlar bağımsız yapılar olup araştırma istasyonları aracılığı ile kontrol sağlıyor. Kutuplara gitmeden önce yani oraya ayak basmadan önce pets kontrol, mikro biyolojik kontrol, kimyasal kontrolden geçiyorsunuz. Her eşyanız çantalarınız ayakkabılarınız dahi vakumlu filtrelerden geçiriliyor kutba ayak basmadan ve gemiye döndükten sonra tekrar kimyasal temizliğe arınmaya giriyorsunuz. Hayvanlara karşı çok dikkatli olmak gerekiyor, onları ürkütmeyeceksiniz, korkutmayacaksınız, yuvalarına yaklaşamazsınız. Bununla birlikte hayvanlara dokunamazsınız.
Beyaz ayılar için silah bulundurmanız gerekiyor saldırı anında korkutarak yaklaşmamasını sağlamak için. Sadece ses çıkaran tüfek bulundurmanız gerekli foklar suda çok tehlikeli olduğundan tedbirli ve dikkatli olmak lazım penguenlere 15 metre yaklaşılabiliyorsunuz ama onlar size yaklaşmak isterse sorun yok yaklaşabilirler hayvanlarla güvenlik ve güvenli alan mesafesini korumak gerekiyor. Ayrıca, herhangi bir şekilde kutuplarda taşlardan şekiller çizmek orda olduğunu belirtecek işaretlemeler yapmak yasak oradan küçük bir taş parçası dahi getirmeniz söz konusu olmadığı gibi buradan oralara herhangi bir şey götürüp atmanız söz konusu olamaz ekspediyon liderleri ve araştırma istasyonları buna müsaade etmezler brifinglerde kesin ve katı şekilde belirtilir. Kuralların genel amacı can güvenliği, doğal hayatı koruma ve kutupların mikro biyolojik dengesini korumak, binlerce yıllık insan müdahalesinden uzak kalan coğrafya bize dünyanın ilk oluşumu açısından önemli veriler sunar. Bunun yanında geçmiş yüzyıllara ait her türlü bakteri ve mikrobu da barındırdığından geçmiş yılların ölümcül salgın hastalıklarını getirebilir bizim götürdüğümüz bir mikrop oralarda yaşama barınma donma imkanı bularak evrimleşebilir. Bu nedenle sadece yılda 150 insanın gitmesine müsaade ediliyor.
Bu tür yolculuklar insana ne öğretiyor?
Bu tür yolculuklar her şeyden önce insanın kendine olan güveni ve inancını artırıyor. Sınırlarımızı aşmış oluyoruz, irademiz ve dayanıklılığımızı geliştiriyoruz. Gündelik hayatla daha kolay baş edebilecek pratikliğe sahip oluyoruz ufkumuz genişliyor, farklı görmeye ve farklı yorumlamaya başlıyoruz.
KÜÇÜK BİR HATA HAYATINIZA MAL OLABİLİR
Antarktika'ya gitmeyi düşünenlere önerileriniz neler olur?
Antarktika için çok iyi planlama yapmayı ve aşırı özgüvenle hareket etmemeyi öneririm. Küçük bir hatanın maliyeti orda çok fazla bir bedele dönüşebilir. Doğa uyumu sever, aksi durumda orada ki doğa tüm sistemlerinizi test edebilecek vahşiliğe sahip orada kuralları belirleyen kutbun özel meteorolojik durumudur ama bir dizi kurallarda var ki sizin katiyen uymanız gereken kurallardır. Bunlar başta doğaya uyumlu ve saygılı olmak, ayak izinden başka bir şey bırakmamak, dışkınızı dahi paketleyip geri getirmeniz gerekiyor. Gitmeden önce yiyeceğinizi, teknik ekipmanınızı oraya ulaştırmak gibi detaylı planlamayı yapmak gerekir.
Kutuplarda yapılan araştırmaları değerlendirdiğinizde biz ülke olarak bu tür çalışmaların neresindeyiz? Neler yapılmalı?
Ülkemiz şuan geçici olarak başka ülkelere ait araştırma istasyonlarında yılda bir ay kadar sefer düzenliyor. Henüz bir araştırma yapmış değiliz. Henüz bir istasyonumuz ve kutba yerleştirilmiş bir araştırma ekibimiz yok. Kutuplarda ülkemizin araştırma istasyonu kurması gerekiyor. Çok geç kalınmış ötelenmiş bir hamle. Bir an önce kendimize ait bilimsel ve barışçıl araştırma yapabilecek bir istasyon kurulması bize kutuplarda söz hakkı doğurur. Aksi halde kutuplarda herhangi bir konuda söz hakkımız olamaz.
Kuzey Kutbu ile Güney Kutbu arasında nasıl bir fark gözlemlediniz?
Kuzey Kutbu düz buz kütlesinden oluşmakta olup, gel gitlere bağlı olarak yeri ve konumu değişebilir hacmi buzun donmasına göre değişebilir aslında buzdan bir ada gibidir. Güney Kutbu'ndan farkı penguen yaşamaz. Güney Kutbu donmuş dağlarla kaplı bir kara parçasıdır, kuzeyden farklı olarak daha büyük bir alanı kaplar ada olmayıp başlı başına bir kıtadır kuzey kutbundan daha soğuktur ve daha fırtınalıdır ve daha yorucudur daha fazla enerji ve emek ister kuzeyden farklı olarak beyaz ayı yaşamaz. Benim gönlüm Güney Kutbunda kaldı diyebilirim. Güney Kutbu beni daha çok etkiledi belki de Güney Kutbu'nda daha uzun süre geçirdim, nedeni budur.
