•İnsanların Kovid-19 korkusuyla sadece evde yaşaması başka hastalıklara sebep olur mu?
Bu günlerde, 21'inci yüzyıl insanları olarak hem fiziksel hem ruhsal açıdan hiç tanımadığımız bir süreç içerisindeyiz. Psikolojik olarak kaygının var olduğu, sürekli evde olmanın getirdiği sıkılma halinin oluştuğu günlerdeyiz. Fiziksel olarak da her zamankinden çok daha hareketsiziz. Bütün bunların arasında, kilo almaya yatkın olmayan vücutların bile kilo alma ihtimali oluşmaya başlayacaktır. Beslenmeye, hareketsizliğe ve kiloya bağlı ilerleyebilen kronik hastalıklar (şeker, tansiyon, kolestrol...) atağa geçmek isteyeceklerdir. Bu durumun uzaması halinde evde neler yapabiliriz. Beslenmeye bakacak olursak; aslında etik bir diyetisyenin uygulamaya çalıştığı diyet kavramı yeterli, dengeli ve sağlıklı beslenme üzerinden geçer.
'BAŞKA HASTALIKLAR ATAĞA GEÇEBİLİR'
• Süreç uzarsa, evde yaşayanların uygulaması gereken egzersizler nelerdir? Bununla birlikte genel olarak kişiler nasıl beslenmelidir? Günlük sıvı alımı nasıl olmalıdır?
Hastalarımıza en baştan beri öğretmeye çalıştığımız beslenme modelini size asıl bu süreçte önereceğim. Her şeyden önce atıştırma eğilimini ortadan kaldırmak için beslenme zamanları belirleyin, ailecek bu saatlerde beslenin. Her vakit önerdiğimiz gibi üç ana öğün ve sağlıklı iki veya üç ara öğün ekleyin. Porsiyonları küçültüp, her grup besinden azar miktarlarda tüketmeye bakın. Ara öğünlerde meyve, süt-yoğurt ve kilo problemi olmayanlar, gebeler ve çocuklar için ceviz (2 tane), badem (6-7tane), fındık (8-9 tane) ekleyin. Ana öğün salatasız, yoğurt veya ayransız geçmesin. Tabağınız et grubu, pişmiş sebze ve esmer ekmek grubundan (bulgur pilavı veya kepekli makarna-2 veya 4 yemek kaşığı) oluşsun. Öğünlerde bir veya en fazla iki dilim esmer ekmek size eşlik etsin. Prebiyotik ve probiyotik yiyecekler koruyucudur. Şu günlerde çok konuşulan soğan ve sarımsağı tabi ki yemeklerinizde kullanın. Çok yağlı ve şekerli beslenmeden uzak durun. Hamur işlerine yüklenmeyin. 2-2,5 litre suyunuzu tüketin. Çaya kahveye çok düşmeyin. Şu zamanlarda ıhlamur favorim diyebilirim ancak ot ve meyve çaylarını vücudunuz tanımıyorsa sakın yüklenmeyin ki karaciğeriniz yorulmasın. Unutulmaması gereken en önemli mevzu; beslenme bir bütündür, o bütünü düzenleyin. Hiç bir konuda mucize yiyecek ve içecek yoktur. Peki, ev içi hareketlerini nasıl artırabiliriz? Daha önceleri herhangi bir sebepten evden çıkamayan hastalarımla, koridor yürüyüşü uygulamalarımız olurdu ve çok iyi sonuçlar alırdık. En başta size bunu önerebilirim. Plates, ev içi için çok uygundur. Fizik tedavi geçmişi olanlar için o dönem verilmiş egzersizler tercihtir. Kilosu çok fazla olmayan, diz ve bel sorunları olmayan kişiler eğer evlerinde koşu bandı var ise harika sonuç alabilirler. Bütün bunların dışında esneme egzersizleri gün içerisinde birçok kez yapılabilir.
'BU DÖNEMDE DİYETE BAŞLAMAYIN!'
• Koronavirüs korkusuyla yaşarken, diyet programı uygulamaya devam eden kişilerde bağışıklık sistemi düşer mi?
Hiç diyet yapmamış bir kişinin şu dönemde zayıflama amaçlı diyete başlama halini çok doğru bulmuyorum. Fakat hastalıklarda diyet süreci farklı ve gereklidir. Bedenimizin tanımadığı yeni başlangıçlar bu dönem için uygun değil bence. Ancak kişiler düzenli beslenme moduna girebilirler. Hedef bu süreçte kilo vermek değil, kilo almamak olmalı. Şöyle ki çok düşük kalorili diyetler kesinlikle uygulamama rağmen, son dönemde birkaç hastamın diyet kalorilerini yükselttim. Tabi bu dönemde her zaman ki gibi kişiye özel beslenme mantığıyla gidilirse daha kaliteli olur.
'BESİNLERİNİZİ PAKETLEYİN'
• Yediğimiz besinlerde hijyen açısından nerelere dikkat etmeliyiz?
Aslında bu konu oldukça geniştir. Beslenmede hijyen her dönem için gereklidir, şu dönem daha da gerekli. Bu zamanlarda, aldığımız yiyecek eğer paketliyse, paketi mutlaka yıkayın. Pişirilen gıdaların hepsini iyice pişirin. Pişmeden tüketilen ancak yıkanabilen yiyecekleri, iyice yıkayıp, normalde besin kaybından dolayı önermeyiz ama suda veya sirkeli suda bir süre bekletin. Kabuğu soyulabilen sebze ve meyveleri iyice yıkayıp soyarak tüketin. Buzdolabı temizliği önemlidir, besinlerinizi ayırın, kendi paketlerinize yerleştirin ve buzdolabını sık sık temizleyin.
•Bu dönemlerde dışarıdan alınan vitamin takviyeleri gerekli midir?
Vitamin takviyeleri kişiye ve kişinin hastalık veya sağlık durumuna göre önerilmelidir. Ama genel olarak bakarsak; A, C ve D vitaminleri önceliklidir. Probiyotik takviyesi yapılabilir. Omega 3 desteği verilebilir.
'OBEZİTE SORUN TEŞKİL EDEBİLİR'
• Obezite problemini Koronavirüs'e yakalanma olasılığını arttırır mı?
Obezite bir bedeni bütün hastalıklara yatkın hale getirebiliyor. Çünkü bir vücudun dengesini kaybetmiş dengesiz halidir obezite. Korona olayında ise, kişi yakalandığı taktirde atlatma sürecinde sorun yaşayabilir. Mesela, Kovid-19'un en belirgin semptomu nefes darlığı, zaten bir obez vücut normalde de bu konuda problem yaşarken, hastalıkla çok daha fazlasını yaşayabilir.
