• Kendinizden bahseder misiniz?

Ben Aslı Tanrıkulu. 1992 yılında Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Resim-İş bölümünden mezun oldum. Mezun olduğumuz yıllarda Milli Eğitim Bakanlığına başvurup öğretmen olarak atamanız birkaç ay içinde yapılabiliyordu. Öğretmen olursam ya da farklı bir mesleğim olursa plastik sanatlara tam olarak hakkını veremeyeceğimi düşündüm. Belki de sıfatlarım olsun istemedim bilmiyorum. Mezun olur olmaz Paris'e gittim, bir kaç yıl yaşadım. Ama Ankara'ya aittim, geri dönmeliydim. Döndükten sonra Ankara Kale'de bir atölye kiraladım. Profesyonel malzemeler yerine, toplayıcılık yaparak; kağıt parçaları, ahşap, keçe, paslı tenekeler, kemik, bisiklet lastiği, tel, vida gibi malzemelerle resimler yaptım. Aslında ben buna hurdacılık diyorum. Uzun süre 'beden-cinsiyet' üzerine çalıştım. Kişisel sergiler açtım ve eserlerimle karma sergilere katıldım. Son 10 senedir ise kendi atölyemde 'Ankara' üzerine çalışıyorum. Ankara haritaları yapıyorum. Ankara'yı bir mekan olarak kullanıp Ankaralı aktörleri bu mekanlarda resmediyorum. Yaşadığım kentin ve kendi tarihimin rotalarını, katmanlar halinde tuvale geçiriyorum aktarıyorum. Bu son dönemde, hafif ve kırılgan bir malzeme olan kağıdı kullanıyorum. Çizdiğim rota ve yaptığım figürlerin içini boşaltıp, bu boşluklardan bakıyorum. Böylece, zayıf bir bellek kalıyor elimde.

SERGİNİN OLUŞUM AŞAMASI

• 'Bir Başkent Tasavvuru; Jaussely Ankara'sı'' Sergisi fikri nasıl ortaya çıktı ve serginin oluşum aşamasını anlatır mısınız?

''Bir Başkent Tasavvuru; Jaussely Ankara'sı'' Sergisi, 1927 Ankara İmar Planı yarışmasında ikinciliği elde etmiş olan mimar-şehirci Leon Jaussely'nin gerçekleşmemiş/uygulanmamış kentleşme önerisinin öyküsü aslında. Bilkent Üniversitesi, Kentsel Tasarım ve Peyzaj Mimarlığı Bölümü hoclarından, Şehir ve Bölge Plancısı Deniz Altay Baykan'ın hayali olan bir sergi. Geçen sene bir cuma günü elinde dokümanlar ile gelip bana bu ''sergi''den bahsetti. Jaussely'i anlatıp, Ankara için yaptığı planları, desenleri gösterdi. Jaussely'nin Ankara için tasarladığı plan ve özellikle desenlerini gördüğümde çok etkilendim. Genç Türkiye Cumhuriyeti'nin, yeni dünya anlayışının tüm işlevlerini yerine getirebilecek ve ona uygun yaşam biçimini yansıtacak bir başkent kurmak için açılan yarışmada ikinciliği alan Fransız Mimar şehirci Jaussely'nin Ankara için uygulanmamış planlarının, desenlerinin Ankaralılarla buluşması için bir sergi tasarladığından bahsetti ve beni ekibe davet etti. Hemen evet dedim. Çünkü konu Ankara'ydı, ekip muhteşemdi ve Jaussely'nin Ankara'sını resmetmek benim açımdan merak uyandırıcıydı. 2019 Kasım'ından serginin açılacağı güne kadar toplantılarda uzun uzun tartıştık, konuştuk, okuduk, düşündük. Serginin ana materyali Jaussely'nin Fransa'dan getirtilen planları ayrıca ekibin hazırladığı dokümanlardı. Çalışma, şehirci-mimarın yaşamı, meslek hayatı ve Erken Cumhuriyet dönemi Ankarasını kesiştiren bir nevi bellek çalışması oldu.

• Sergide, 'Erken Cumhuriyet döneminde Başkent Ankara'nın; mimar-şehirci Leon Jaussley'nin meslek üslubundan yola çıkarak, dönemin şehir kültürü ve imar planı yarışmasına dair gün yüzüne pek az çıkmış bilgi ve belgelerine yaslanmakta, uzun soluklu kentsel deneyimlerin ve çalışmaların rehberliğinde, kurulan ve derlenen parçalarla Ankara'yı ve 'Başkent' in gerçekleşmemiş hikayesi yansıtılıyor, peki Başkentin gerçekleşmemiş hikayesi derken ne anlatmak istiyorsunuz?

1927 Ankara İmar Planı yarışmasında birinciliği Alman Plancı Hermann Jansen kazandı. Bugün yaşadığımız Ankara Jansen'in projesi üstüne biçimlendi. Tabi ki Ankara o kadar büyüdü ki, Jansen'in planından eser kaldı mı bilmiyorum? Bunu şehir plancılarına sormak gerekiyor. İkincilik elde eden Jaussly'nin projesi ise zaten hiç devreye girmedi. Yarışma jürisi Jaussely'nin planını teknik açıdan çok mükemmel bulmakla birlikte, ülkenin o günlerdeki ekonomik durumunu değerlendirerek çok masraflı bir plan olarak değerlendirdi. ''Bir Başkent Tasavvuru; Jaussely Ankara'sı'' Sergisi işte bu gerçekleşmemiş planları ve desenleri bir kronoloji eşliğinde sergileyerek bir yandan; uygulanmış olsa da, ''bir kent için yapılan plan o kentin kültürünün bir parçasıdır'' düşüncesini ortaya atıyor, bir yandan da eğer uygulansa bugün Ankara ve Ankaralı nasıl olurdu? Sorularını kentlilere hayal ettirmek, düşündürmek istiyor.

ANAKARA İÇİN NELER YAPILMALI

• Ankara şu an ne durumda ve sizin bakış açınızla neler yapılmalı?

1969 Ankara doğumluyum. 2018 yılında açtığım Ankara sergisinde bir metin yazmıştım, Ne durumda olduğuna dair sorunuzun yanıtı olabilir. 'Ara Ki Bulasın' isimli serginin adı aynı sergi için yaptığım ''Ankara haritası'' eserinden üretilmişti: 'Merdiven boşluğunda ağladığınız, fotoğraf çektiğiniz, kitap aldığınız, manzarasından baktığınız, şaşırıp kaldığınız, kapısının önünde buluştuğunuz, vhs-beta video kiraladığınız, toz leblebi aldığınız, karışık kaset doldurttuğunuz, mektup attığınız, sinema bileti aldığınız, tuvaletine girdiğiniz, çimlerine uzandığınız, kapısını çaldığınız, okulu asıp gittiğiniz, oyun oynadığınız, hediye aldığınız, ziline bastığınız, masasına oturduğunuz, çalıştığınız, önünden geçtiğiniz, kafanızı kaldırıp baktığınız, yemek yediğiniz, sohbet ettiğiniz, çay içtiğiniz, otobüse bindiğiniz, simit alıp gittiğiniz, yolcu beklediğiniz, gitmeyince özlediğiniz, özledikçe gittiğiniz, bir arkadaşa bakıp çıktığınız... Ve fakat şu an olmayan, artık gidememek zorunda kaldığınız, kapatılan, yıkılan, yerine yenisi yapılan, yenilendiği söylenen, el değiştirdiği için aslı kaybolan, tadı damağınızda kalan, özlediğiniz, ah ne güzeldi dediğiniz, nerede o eski hali dediğiniz, ara ki bulasın dediğiniz, arayıp da bulamadığınız bir mekan'ınız var mı?' Neler yapılmalı dersek: İnsanı merkeze alan, şehrin belleğine sahip çıkılan, nefes alınabilir ve güvenilir bir şehre dönüşmeli Ankara. Yitip giden çok şey var; mesela Saraçoğlu çocuğuyum ama artık mahalleme giremiyorum. Atatürk Orman Çiftliğinde geçti çocukluğum, orman da kalmadı çiftlik de. Neyse ki Ulus'ta güzel gelişmeler olacak sanırım yakında!

• 'Sergide sanatçı Aslı Gibidir'in 'Tasavvur' isimli enstalasyonu, Jaussely Ankara'sını hayal etmektedir.' deniyor bunu detaylı şekilde anlatır mısınız?

Sergi için ısmarlama bir resim ürettim. Leon Jaussely'nin gerçekleşmemiş/uygulanmamış Ankara planı ve özellikle Ankara için yaptığı desenlerden yola çıkarak'tasavvur'adlı resmi gerçekleştirdim. Leon Jaussely bilmediği tanımadığı bir Ankara üzerine bir resim tasavvur etmiş. Ben de bir tasavvurun tasavvurunu resmettim denilebilir. 1927'lerin Ankara'sını yıllar sonra hayal ettim, en tanıdığım kentin bir bölümünü, bilmediğim yıllar için çizdim. Kağıt kesme tekniğini bir süredir çalışıyordum, ayrıca plan üzerinden bir okuma gerçekleştirdiğim için bağlam ve malzeme çok örtüştü. Kağıdın akışkan yapısı, sınırları belli olmayan sokaklar ve kazanılamamış bir projeden yansıyan gölgeler. Bu anca kağıt kesmeyle aktarılabilirdi bence, öyle de oldu. Ve tıpkı Wallerstein'in dediği gibi; bir kent için yapılan bir plan; Jaussely tasavvuru Ankara'nın devam eden öyküsünün ve kültürünün bir parçası oldu. Yıllar, yıllar sonra gerçekten Ankara öyküsünün bir parçası bir kültürü oldu bu resim.

• Sergiyle amaçladıklarınız nelerdir öğrenebilir miyiz?

Leon Jaussely dökümanların Ankara'ya gelmesi Belediyenin arşivine katkıda bulunması sevindirici. Ankara planlama tarihi yazımına bir destek oluşturduk bence. Albert Kahn koleksiyonunun görüntülerinin bir bölümü sergide yer alırken. Yüzyıl başında çekilen 184 Ankara fotoğrafının arşivlere katıldı.

PANDEMİ VE SERGİ

• Pandemi konusuna gelirsek pandemi serginizi nasıl etkiledi? Sergi ne zaman açıldı ve ne zamana kadar sürecek?

Pandemi sergimizi doğrudan etkiledi. Sergimizin açılacağı gün, açılış saatine çok az kala Türkiye'de önlemler arttırıldı, etkinlikler iptal edildi, sergi salonları müzeler vs kapandı biliyorsunuz. Dolayısıyla 12 Mart günü sergiyi açtık ama adına tam da 'açılış' diyemedik açıkçası. Biliyorsunuz 'normalleşme' süreci Haziran'da başladı ve Erimtan Arkeoloji ve Sanat Müzesi de tekrar açıldı. 30 Eylül 2020 tarihine kadar sergimiz açık kalacak. Pazartesi günleri müze kapalıdır hatırlatırım. Herkesi bekleriz.

• Serginin öncülüğünü ve destekçiliğini yapan kurumlarla ilgili bilgi verir misiniz?

Sergi Bilkent Üniversitesi, Ankara Büyükşehir Belediyesi, Erimtan Arkeoloji ve Sanat Müzesi ve Ankara Fransız Kültür Derneği'nin katkıları ve desteği ile gerçekleşti. Bu vesile ile destek veren herkese tekrar teşekkür ederim.

• Daha önceki sergileriniz ve ilerideki projeleriniz nelerdir?

Uzun bir süredir Ankara üzerine çalışıyorum. Ankara Acı, Ankara Gezi, Bize Her yer Ankara resimleri yapıyorum. Pandemi izin verirse Kasım ayında Ankara temasıyla atölyemde bir sergi açmayı planlıyorum. Ardından kapsamlı bir sergi ve bir kısa film takib edecek. Yakın vadede bu kadar.

Editör: Haber Merkezi