• Sempozyumun teması nedir?
Çevre, doğa, kadınlar temalı olarak gerçekleştirdiğimiz sempozyumumuzun 4'üncüsünün temasını kırsal kalkınma ve kadın olarak belirledik. Gümüşhane'de 20 Nisan 2019 tarihlerinde gerçekleştireceğimiz sempozyuma üniversiteler (Gümüşhane Üniversitesi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, İzmir Demokrasi Üniversitesi), Meslek Odaları (Gümüşhane Ticaret ve Sanayi Odası), Sivil Toplum Kuruluşları (Türk Kadınlar Birliği Gümüşhane Şubesi Başkanlığı , Türk Hukukçu Kadınlar Derneği, ile kamu kurumları (valilikler, kaymakamlıklar, belediyeler ve muhtarlıklar) ve özel sektör (işletme ve girişimciler) kuruluşları davet edilmiştir. Bu kuruluşlar ile birçok faaliyet ve projede daha önce gerçekleştirdiğimiz iş birlikleri bulunmaktadır. Bu sempozyumda da TKB Gümüşhane Şubesi ile birlikte düzenleyeceğiz. 2002 yılında düzenlenen Dünya Ekoturizm Zirvesi'nde, tüm ülkelerin benimsediği ortak bir tanım olarak ekoturizm, 'yeryüzünün doğal kaynaklarının sürdürülebilirliğini güvence altına alan, bunun yanı sıra yerel halkların ekonomik kalkınmasına destek olurken, sosyal ve kültürel bütünlüklerini koruyup gözeten bir yaklaşım'ı tanımlamaktadır. Ekoturizm bu tanımıyla da doğanın ve yerel kültürlerin güzelliklerini tanıtırken bir yandan da çevreyi koruyan, çevre bilinci aşılayan ve turizm öznesi durumundaki bölgenin yerli halkını da sosyo-ekonomik olarak sürece dahil eden bir turizm anlayışını ifade etmektedir. Bu nedenle bir taraftan kalkınmayı desteklerken diğer taraftan kişilerin – özellikle kadınların toplumsal ve ekonomik konumlarının yükseltilmesine katkı sağlamaktadır. 19 ve 20 Nisan 2019 tarihinde gerçekleştirmeyi hedeflediğimiz sempozyumun temasını, Sürdürülebilir Kırsal ve İnsani Kalkınma, Çevre ve Ekolojik Haklar, Toplumsal Cinsiyet Eşitliği kırsal kalkınma ve kadın olarak belirlerken de ekoturizmin bölge halkının sosyo-kültürel açıdan desteklenmesindeki önemi ile bu süreçte kadınların rol ve konumu konusundaki farkındalığın geliştirilmesini amaçlıyoruz. Sempozyumda sunulan bildiriler hedef kitlenin kolayca ulaşabilmesi için yazılı, sözlü ve görsel olarak paylaşılacaktır.
• Gerçekleştireceğiniz çalışmadan doğrudan veya dolaylı kimlerin faydalanacağını öngörüyorsunuz?
Çalışmanın dezavantajlı gruplara ve bölgelere katkısıyla ilgili neler söylersiniz? Çalışmamızın ilk ve doğrudan yararlanıcıları Zigana Coğrafyasında yaşayan bölge halkı olacaktır. Sempozyum ile ekoturizm sektörüne yönelme ve iş kurma/istihdam artışı konusunda elde edilecek gelişme onların sosyoekonomik gelişimleri konusunda ivme yaratacaktır. Ayrıca bölgede ekoturizmin gelişmesi ile hizmetlerden daha fazla yararlanacak olan yerli ve yabancı turistler de faydalanıcılar arasındadır. Faaliyetlerimiz çevre odaklı olarak gerçekleştirilmektedir. Çevre korumanın doğal değerlerin yanında tarihi ve kültürel değerleri kapsayarak bir bütün olarak ele alınması gerektiğini düşünmekteyiz. Bu nedenle çalışmamız; ekosistemin, biyoçeşitliliğin ve bölgede yer alan tarihi ve doğal değerlerin korunması yanında insan faaliyetlerini de şekillendirecektir. Aynı zamanda turizm ve tarım sektöründe ekonomik faaliyetlerin ekolojik bir bakış açısı ile gerçekleştirilmesinin bölge halkı için yeni gelir kaynakları sağlayacağı konusunda da (tarımsal ürünler, ekoturizm, arıcılık, yetiştiricilik vb. eğitimler ile) farkındalık sağlayarak ürün çeşitliliğinin ve arzının artışına dolayısı ile bölge halkının yaşam standartlarının artışına katkı sağlayacaktır. Bu faaliyetlerimizde öncelikli olarak dezavantajlı kesimlere yer verirken kadınların özellikle ekoturizm faaliyetlerine katılıması onların daha girişimci olmalarını sağlayacaktır. Çalışmalarımızın birçoğu artık gelenekselleşmiş ve tanınır hale gelmiştir. Bu çalışmalarımızın etki derecesini gösteren en önemli gösterge katılım ve işbirliği yaptığımız kuruluş sayısıdır. Her geçen yıl sergi, seminer, çalıştay, kongre vb. faaliyetlerimize katılan ve destekleyen kişi ve kurum sayısı artmaktadır. Bunun yanı sıra özellikle Doğa Okulumuzda gerçekleştirdiğimiz eğitim faaliyetlerine katılım sürekli artmakta (örneğin 2017 yılında bir önceki yıla göre yüzde 100 artış) ve yeni talepler gündeme gelmektedir. Bunun yanı sıra Zigana Doğa Okulu Gazetemizin tirajı ile web sitemizin ziyaretçi sayılarındaki artışlar da etkilediğimiz kesimin genişlemesine ilişkin diğer göstergelerdir. Yine medyada çıkan haber sayısı da günden güne artmaktadır. Diğer taraftan yeni faaliyet ve projelerimiz için katılımcı ve işbirlikçi kuruluş ve destekçi özel sektör kuruluşu sayımız da artış göstermektedir. Bu göstergeler faaliyetlerimizden yararlanacak kesimlere ilişkin somut göstergeler olmaktadır. Çalışmamızın diğer yararlanıcıları; faaliyetlerine kamuoyu desteği isteyen kamu kuruluşları, bilimsel araştırma yapan akademik çevreler, piyasa konusunda veri ve bilgi ihtiyacı olan özel sektördür.
BİYOÇEŞİTLİLİK VE EKOSİSTEMİN GELİŞTİRİLMESİ
• Çalışmanızın ana amacı ile hedeflerini ve çalışmanızın hak alanlarıyla ne şekilde ilişkili olduğunu anlatır mısınız?
Çalışmamız, Karadeniz Bölgesindeki insanların ekonomik ve sosyal açıdan ilerlemesi ve refahı için özel bir sürdürülebilir faaliyet olarak ekoturizm konusunda bugüne kadar elde edilen gelişmenin daha somut ve kapsamlı bir düzeye çıkarılmasını amaçlamaktadır. Derneğimiz 2007 yılında Ankara'da kurulmuştur. Bugüne kadar gerçekleştirdiğimiz faaliyetler ile çevrenin korunması, insan ve doğa kaynakları potansiyelinin ve sosyal sermayenin artırılması, hizmetlere erişimin geliştirilmesi; bölgedeki çevresel altyapı, doğal kaynaklar, biyoçeşitlilik ve ekosisteminin geliştirilmesi, ekoturizmin desteklenmesi ve daha iyi yönetilmesi; dezavantajlı grupların sosyal ve ekonomik düzeylerinin güçlendirilmesi ve yaşam standartlarının yükseltilmesi amaçlanmıştır. Derneğimiz Zigana Doğa Okulu (ZDO) adlı bir dergi yayınlamaktadır. Derneğimiz tarafından kurulan ve Zigana'da bulunan eski ilkokul binası restore edilerek hizmete sunulan Zigana Doğa Okulu'nda bugüne kadar birçok eğitim faaliyeti yapılmış; seminer, panel, çalıştay, sempozyum, araştırma, şenlik ve festivaller düzenlenmiş, birçok kamu ve özel kuruluş ile ortak faaliyetler gerçekleştirilmiştir. Bu yıl düzenlenen Lames Şenliği'nde 80 yaş üzeri tüm nine ve dedelerimizi buluşturacağız. Gerçekleştirmeyi hedeflediğimiz 4'üncü Ekoturizm Sempozyumu ile turizm faaliyetlerinin, sürdürülebilir Ekoturizm, kırsal kalkınma ve kadın boyutunu öne çıkarmayı hedefliyoruz. Kalkınmanın asli unsurlarından olan kadınların özellikle de kırsal alanda yaşayan kadınların bu sürece nasıl daha aktif olarak dahil olabilecekleri konusunda yeni imkanlar ve fırsatlar konusunda farkındalık oluşturarak sosyoekonomik kalkınmada bir adım daha ilerleme sağlamak temel hedeflerimiz arasındadır. Çevre korumanın doğal değerlerin yanında tarihi ve kültürel değerleri kapsayarak bir bütün olarak ele alınması gerektiğini düşünmekteyiz. Bu nedenle eko-sistemin, biyoçeşitliliğin ve bölgede yer alan tarihi ve doğal değerlerin korunması yanında insan faaliyetlerinin de şekillendirilmesi gerekmektedir. Bu amaçla bölgenin çok önemli olan turizm potansiyelinin de eko-turizm ilkeleri çerçevesinde yürütülmesi konusunda farkındalık artırmak da hedeflerimiz arasındadır. Bunun yanısıra turizm ve tarım sektöründe ekonomik faaliyetlerin ekolojik bir bakış açısı ile gerçekleştirilmesinin bölge halkı için yeni gelir kaynakları sağlayacağı konusunda da tarımsal ürünler, arıcılık, yetiştiricilik vb. eğitimler ile farkındalık sağlamak, ürün çeşitliliğinin ve arzının artışına dolayısı ile bölge halkının yaşam standartlarının artışına katkı sağlayacak yöntemlerin tespiti de gerçekleştireceğimiz sempozyumun sonuçları arasında yer alacaktır.
• Belirttiğiniz faaliyetler sonucunda elde etmek istediğiniz çıktılar ve ulaşmak istediğiniz sonuçlar nelerdir?
Gerçekleştireceğimiz faaliyetler ile ekoturizmin sosyoekonomik bir kalkınma aracı olarak doğal, kültürel ve çevresel değerlerle bir bütün halinde ve karşılıklı birbirini destekleyen niteliği konusunda farkındalık geliştirilirken buna ilişkin somut ve iyi uygulama örneklerinin de sergilenmesi hedeflenmektedir. Gönüllü çalışmalar gerçekleştiren bir STÖ olarak uzun vadeli hedefimiz bölgedeki turizm, tarım, ulaşım gibi insan faaliyetlerinin mevcut ekosisteme ve biyoçeşitliliğe verebileceği zararları önlemek ve en aza indirmektir. Bu amacın gerçekleşmesi açısından çevre bilincinin geliştirilmesi ve mevcut eko sistemin korunması birinci derecede önemlidir. Turizm ve tarım başta olmak üzere bölgede gerçekleşen tüm insan faaliyetlerinin ekolojik değerlerin yanı sıra doğal, tarihi ve kültürel değerlerin de dikkate alınarak gerçekleştirilmesine katkıda bulunmak da hedeflerimiz arasındadır.
SEKTÖRLER ARASI İŞBİRLİĞİ
• Gerçekleştirmek istediğiniz çalışmanın sivil toplum-kamu ve sivil toplum-özel sektör işbirliğine katkısı var mı?
Evet vardır. Faaliyetlerimiz çok boyutlu olarak tasarlanmakta ve uygulanmaktadır. Öncelikli olarak eko-sistem ve biyoçeşitliliğin korunması konusunda politika geliştirilmesi, ekonomik faaliyetlerin bölgenin doğal yapısı ile uyumlu gerçekleşmesi konularında çalıştay ve kongreler düzenlenmiştir. Bu çalışmalar ile kamu ve özel kesimin uygulama ve politikalarında çevresel değerlerin yer alması sağlanmıştır. Bunun yanında bölgede gerçekleştirilen faaliyetler izlenerek çevresel değerler için risk taşıyan uygulamaların değiştirilmesi gerçekleştirilmiştir. Bu konularda kamu kurumları ile diyalog geliştirilerek işbirlikleri yapılmıştır. Zigana Doğa Okulumuzun açılması ve faaliyetlerinin sürdürülmesi, Lames Şenliklerinin geleneksel hale gelmesi, Somut Olmayan Kültürel Varlıklarımızın yaşatılmaya çalışılması, Elma Müzesi ve Herbaryumun kurulması, Milli Parklar Ulusal Fotoğraf Kampı (Valilikler, Milli Parklar Genel Müdürlüğü, Orman Genel Müdürlüğü, Belediyeler ile), Ev Pansiyonculuğu Eğitimi (Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Zigana Köyünde) ve daha birçok konuda kamu idareleri ile işbirliği yapılırken özellikle sergi (Zigana Coğrafyası Endemikleri Sergisi, Gümüşhaneli Kadınlar Karma Resim Sergisi, İdealist ve Başarılı Gümüşhaneli Kadınlarımızın Buluşması, 30'uncu yılını doldurmuş Gümüşhaneli Başöğretmenlerimizin Buluşması), çalıştay, kongre, seminer ve eğitim faaliyetlerimizde üniversitelerin ve sivil toplum kuruluşlarının yer alması sağlanarak işbirliği ve ağ oluşturma çalışması gerçekleştirilmiştir. 4'üncüsünü gerçekleştirmeyi hedeflediğimiz Ekoturizm Sempozyumu da çok sayıda üniversite, kamu ve özel sektör kuruluşu ile STK'nın katılım sağlayacağı sempozyum ile sektörler arası işbirliği pekişecektir.
MEDYA EKOLOJİK OKUR YAZARLIĞI
• Sahip olduğunuz ön bilgi, araştırma, sivil toplum deneyimi hakkında bilgi verir misiniz?
Bugüne kadar gerçekleştirdiğimiz Zigana Doğa Okulu, Elma Müzesi, Herbaryum gibi projelerin yanında festival, şenlik, seminer, çalıştay, kongre çalışmaları ile bölgeye ilişkin görünürlük artışı sağlanarak hem çevresel değerlerin korunması konusunda ilerleme sağlanırken aynı zamanda yöre halkının ekonomik faaliyetlerinin daha üretken ve gelir artırıcı yönde değişmesine katkı sağladık. Bu faaliyetlerimizin bir kısmı kurumsal olarak (müze, herbaryum, Zigana Doğa Okulu) bir kısmı da geleneksel olarak kongre, sempozyum, çalıştay, festival, şenlik şeklinde sürdürülmektedir. Bu çalışmalarımızın yanında bölge turizmine katkı sağlayacak olan, yürüyüş yolları, foto safari, konaklama alan düzenlemesi, bisikletçiler, doğa sporcuları, destek birimleri kurulması, eğitim faaliyetleri, pansiyon işletmeciliği, turizm rehberliği, aşılama, arıcılık konularında üniversiteler ve valilikler ile eğitim merkezinin yenilenmesi, Gümüşhane Botanik Parkı kurulması, Kelebek Müzesinin kurulması, sergiler açılması, Zigana Doğa Okulu Gazetemizin yayınlanması şeklinde faaliyetlerimiz sürdürülmektedir. Son üç yıllık sürede Zigana Doğa Okulumuzun ve Botanik Parkının kurulması ve faaliyetlerinin sürdürülmesi, Elma Müzesi ve Herbaryumun kurulması, Milli Parklar Ulusal Fotoğraf Kampı, Ev Pansiyonculuğu Eğitimi, Lames Şenlikleri, sergiler (Zigana Coğrafyası Endemikleri Sergisi, Gümüşhaneli Resam Kadınlar Karma Resim Sergisi), Ekoturizm Sempozyumu, Ulusal Alternatif Turizm Kongresi, Zigana Doğa Okulu Gazetesi, seminerler ve diğer eğitim faaliyetlerini gerçekleştirdik. Bu faaliyetlerimiz ile bölgenin turistik, coğrafi ve kültürel değerlerinin görünürlüğü ve bölgenin ekosistemine ilişkin farkındalıkları artırılırken bölge halkı için de alternatif ve çevreci gelir sağlama imkanları sağlanmıştır. Zigana Doğa Okulu, Botanik Parkı, Herbaryum, Elma Müzesi gibi faaliyetlerimiz sonucunda bu coğrafyanın biyoçeşitliliği konusunda farkındalık oluşturmanın yanında özellikle endemik türlerin korunması sağlanmıştır. Sergiler, şenlikler ve il günleri ile de bu farkındalık ve görünürlük ülke geneline yayılmıştır. Bütün çalışmalarımızı koruma, kullanma dengesini esas alan ve sürdürülebilir bir anlayış üzerinde gerçekleştirmekteyiz. Asıl hedefimiz ekolojik okur yazarlık konusunda eğiticilerin eğitimini sağlayabilmektir. Ankara'da gazeteci paydaşlarımızla başlattığımız 'Medya Ekolojik Okur yazarlığı' projesiyle ayrı bir farkındalık projesine daha imza atacağımızı düşünüyorum. '
FARKINDALIK ARTIRMA
• Çalışmanızın Türkiye'deki sivil topluma katkısını paylaşım, farkındalık artırma ve ağ kurma gibi konuları göz önünde bulundurarak anlatır mısınız?
Bir sivil toplum örgütü olarak temel hedefimiz, doğal yaşamı koruma ve çevresel haklar konusunda farkındalık faaliyetleri gerçekleştirirken mevcut faaliyetlerimizi (doğa okulu, herbaryum, müze gibi) de sürdürülebilir kılmaktır. Faaliyetlerimiz ile öncelikli olarak geçtiğimiz yıllarda gerçekleştirdiğimiz faaliyetlerin de katkısı ile bölgenin artan turizm hareketliliğinin ekoturizm çerçevesinde yönlenmesini ve bölgenin sahip olduğu değerlerin korunmasını hedeflemekteyiz. Diğer yandan özellikle tarım sektöründe yerel ürünleri (örneğin bölgeye özgü tarım ürünlerini, ev pansiyonculuğunu, rehberlik hizmetini, bölgeye özgü birçok türü bulunan arıcılığı) teşvik ederek çevre ile uyumlu ve biyoçeşitliliği koruyan ve geliştiren üretimin şekillenmesini amaçlamaktayız. Böylece bölgeye ilişkin flora ve faunanın bir taraftan korunurken diğer taraftan ekosisteme uygun olarak bölge halkı için gelir getirici bir unsur olmasına katkı sağlamayı amaçlamaktayız. Bu çalışmalarımızın diğer STKlar tarafından da bugüne kadar olduğu gibi bundan sonraki süreçte de paylaşılması farkındalık artırma konusunda önemli gelişme sağlayacaktır. Yıllardır faaliyette bulunan Zigana Doğa Okulumuz bir ilk olmanın yanısıra ülke düzeyinde ağ kurma ve iletişim ve işbirliği gerçekleştirme konusunda da iyi uygulama örneği olarak önemli bir konuma sahiptir. Bu uygulamamızı da diğer STKlar ile daha fazla paylaşmayı hedeflemektedir.
