Daha önceki yazılarımızdan bazı terimleri hatırlamakta yarar var:
Kronolojik yaşlılık geçen zamana göre bir yıllık birimler esas alınarak yapılan yaşlılık tanımını belirtir. Toplumda bunun karşılığı 'yaş' tır.
Normal yaşlanma terimi ile zamanın geçişine bağlı olarak, hastalık söz konusu olmaksızın ortaya çıkan anatomik yapı ve fizyolojik işlev değişiklikleri tanımlanmaktadır.
Biyolojik yaşlılık yumurtanın döllenmesiyle başlar. Tüm yaşam boyu süren bir olgudur. Sosyal yaşlılık ise kültürel duruma ve sosyal özelliklere göre toplumdan topluma değişen ' yaşlılık' tanımıdır. Modern tanımda kişinin aktif çalışma dönemini tamamlayarak, sosyal güvence sisteminin katkısıyla ya da biriktirimleriyle yaşadığı dönemin adıdır.
Ömür birey öldüğünde ki gözlenen yaşıdır. En uzun ömür bir tür için görülmüş en ileri yaştır.
Beklenen yaşam süresi belirli bir yaştaki bireyler için kalan yaşam yılıdır, herkesin güncel yaşam tablosuna dayanan ölüm riskine sahip olduğu varsayılır. Yaşla birlikte cins oranı değişmektedir. 65 yaştan sonra bu değişiklik çok belirgindir.
İnsan topluluklarının yaşlanması üç değişik özellikte olmaktadır:
1. Bir toplumdaki bütün bireyler diğer toplumdaki bütün bireylerden yaşlı ise bu toplumun bütünüyle yaşlı olduğu kabul edilir.
2. Yaşlı kişilerin oranında giderek artım söz konusu ise bu nüfus piramidinin tepesinde yaşlanma olarak tanımlanmaktadır.
3. Eğer genç nüfusun oranında azalma söz konusu ise buna da nüfus piramidinin tabanında yaşlanma denmektedir.
İnsan topluluklarının karşılaştırılması açısından genellikle emeklilik yaşı olan 65 yaş esas alınmaktadır
Dünya toplumları yaş özellikleri açısından dört gruba ayrılmaktadır:
1. Genç toplumlar: Bu toplumlarda nüfusun yüzde 4 ünden azı 64 yaşın üzerindedir. (Az gelişmiş ülkeler )
2. Erişkin toplumlar: (64 yaş üzeri nüfus yüzde 4-7 arasındadır). Çin dahil batı Asya ve ılıman Güney Amerika bölgesindeki ülkeler bu gruptadır.
3. Yaşlı toplumlar: Yaşlı nüfusun oranı yüzde 7'nin üzerinde ve yüzde 10'un altında olan toplumlardır. Kanada, Avustralya, Japonya gibi ülkeler bu gruptadır.
4. Çok yaşlı toplumlar: Bu toplumlarda yaşlı nüfusun oranı yüzde 10'un üzerindedir. Bu toplumlarda doğurganlık çok düşük kalmakta bazı ülkelerde genç nüfusun göç etmesi de buna katkıda bulunmaktadır. Gelişmiş Avrupa Ülkeleri genellikle bu gruptadır.
Toplumların yaş özellikleri doğurganlık, ölümlülük ve göçle ilgili geçmiş dönem eğilimlerine bağlı bir durumdur. Bunlar ise evli çiftlerin üremesel davranışları, sağlık koşulları, kültürel, ekonomik ve sosyal faktörlere bağlı bir durumdur. Ölümlülük azalımı doğurganlık değişikliği ile birlikte değilse yaş yapısında hızlı etki yapmaz.
