Besin alerjisi ya da intoleransı sonucu gelişen klinik bulgular benzerlik gösterdiği için bu karı-şıklığın yaşanması olağan görülebiliyor. Ancak her iki durumun gelişim mekanizmaları, dolayısıyla tedavileri de çok farklı olduğu için tanının doğru konulması önem taşıyor. Kısaca özetlemek, aralarındaki farklılıklara göz atmak gerekirse; besinlerin alımından sonra ortaya çıkan rahatsızlıklar ters besin reaksiyonları olarak tanımlanıyor. Besin alerjileri ve besin intoleransı mekanizmaları farklı hastalıklar olarak biliniyor. Diyetisyen Arzu Şen, besin alerjisi ve intoleransı arasındaki farkları şöyle aktardı:
ALERJİ Mİ?
1. Alerji; vücudumuzun bir besinin içindeki genellikle protein yapılara verdiği bağışıklık sistemi tepkisidir. Alerjiler sadece gıdalarla sınırlı değildir. IgE antikoruyla bağlantılıdır.
2. Öncelikli etkileri deri, solunum ve sindirim sisteminde görülür. Ana- flaktik şok dediğimiz ölümcülnoktaya kadar ilerleyebilir.
3. Belirtileri besini yemeye başladığımız andan itibaren ortaya çıkmaya başlar.
4. Çok minik miktarlarda besinle tetiklenebilir.
5. Kısa bir sürede hatta hemen vücudumuz alerjik tepki verebildiği için; alerjik besini kolay tespit edebiliriz.
6. Besin alerjisi için tüketim sıklığı belirleyici değildir. Az sıklıkla tüketilen bir besinde alerjik çıkabilir.
7. Genellikle kanda IgE bakılarak ve cilt testleriyle tespit edilebilir.
8. Tedavisi, alerjik besini diyetten kesin olarak çıkartmaktır. Kontrol edilemeyen oluşabilecek durumlar için ilaç kullanımı da sağlanmaktadır.
İNTOLERANS MI?
1. İntolerans; bir besin maddesinin sindirim sistemini tahriş etmesi, emilememesi veya parçalanamaması sonucu sindirim ve bağışıklık sistemlerimizin verdiği tepkidir. IgG antikoruyla bağlantılı olduğu düşünülmektedir.
2. Etkileri alerjinin etkilediği noktalardan ortaya çıkabilir. Ama daha geniş zamanda yaşandığı için gün içerisinde oluşabilecek başka rahatsızlıklarla karıştırılabilir. Örneğin; halsizlik, baş ağrısı...
3. Belirtileri alerjiye göre daha uzun vadede ortaya çıkar. Ortalama 2-24 saat.
4. Besini alma sıklığı ve miktarı tetiklenme hallerini değiştirebilir.
5. Belirtilerin geç başlaması intolerans yapan besinin tespitini zorlaştırır.
6. Kişinin sık tükettiği favori besinler genelde intolerans yapan besinler çıkar. Bu nedenle var olan genetik küçük bir yatkınlığı sık tüketim mi tetikliyor acaba diye düşünülmektedir.
7. Planlı ve listelenmiş bir beslenme şekliyle kişi kendini takip ederek veya elimine diyet sayesinde şüphelenilen besin diyetten çıkarılıp bir süre kişinin iyileşme durumu izlenilerek intolerans tespit edilebilir. Ayrıca son yıllarda besin intolerans testleri de kullanılmaktadır.
8. İntolerans yapan besin ya tam olarak diyetten uzaklaştırılır veya bir süre uzaklaştırılır. Yerine muadili besinler eklenir. Besin tekrar diyete eklenilecekse ufak ufak ve az sıklıkta başlanır.
